Rowerowy Szlak Śląska – historia i natura od Gliwic do Dobrodzienia

Opis trasy

Gliwice i rejon położony na zachód od miasta to doskonałe tereny na długą wycieczkę rowerową. Zarówno w samej aglomeracji, jak i na obszarach o mniej intensywnej zabudowie znajduje się wiele interesujących miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić w czasie przejażdżki. Fani wielokilometrowych szlaków rowerowych mogą wybrać się na dwudniową wyprawę z Gliwic do Dobrodzienia. Wiodąca pośród pól i przez urokliwe miasteczka, zachwyci zarówno miłośników natury, jak i pasjonatów historii.

Trasa rowerowa Gliwice-Dobrodzień to propozycja dedykowana dla bardziej doświadczonych kolarzy. Jej długość to 229 km, a przewidywany czas potrzebny na pokonanie całego dystansu to dwa dni. Podczas tej średnio trudnej wyprawy trzeba poruszać się po zróżnicowanej nawierzchni, zarówno po płaskim terenie, jak i bardziej wymagających podjazdach oraz zjazdach, z czym poradzą sobie dobrze rowery trekkingowe, ale też szosowe. Przewyższenie na całej trasie wynosi około 112 metrów.

Takie widoki czekają na nas po wyjeździe z Kędzierzyna

Odwiedzając najważniejsze atrakcje Gliwic i okolicy, należy przygotować się na przejażdżkę po asfalcie (ok. 70% trasy) i szutrze (ok. 15% trasy). Pozostały dystans trzeba będzie pokonać po bruku, piachu i kamieniach. Cały szlak z Gliwic do Dobrodzienia w formie pętli znajduje się w około 40% na wydzielonych ścieżkach rowerowych, natomiast z 60% na drogach, po których mogą jeździć samochody.

Przebieg trasy

Szlak rowerowy Śląska Historia i Natura rozpoczyna się w Gliwicach, przy dworcu PKP na ulicy Bohaterów Getta Warszawskiego. Poruszając się ulicą Zwycięstwa, można dojechać do rynku, a po jego okrążeniu ulicą Kościelną i Kaczyniec, dotrzeć do Zamku Piastowskiego. Należy zachować tu dużą ostrożność, aby nie pobłądzić wśród wielu uliczek. Przemieszczając się ulicą Pod Murami i Matejki, a dalej skręcając w lewo w ulicę Dolnych Wałów, należy odbić w prawo w ulicę Zwycięstwa, po czym po chwili w lewo – w ulicę Wyszyńskiego. Kontynuując przejażdżkę ulicą Piłsudskiego i Orlickiego, za rzeką Kłodnicą trzeba wjechać na ścieżkę rowerową, po czym włączyć się do ruchu na ul. Portowej. Po niecałych 4 km – przed rzeźbą łabędzia – należy odbić w lewo, a za mostem – w prawo, kontynuując przejazd ulicą Staromiejską i dalej, po skręcie w lewo – ulicą Zamkową. Po 300 m, po prawej stronie widoczna będzie ścieżka pośród pól prowadząca do miejscowości Rzeczyce. To moment, w którym można opuścić zatłoczone miasto i rozpocząć przyjemną przejażdżkę wśród pól oraz spokojnych miasteczek.

Na pierwszym rozjeździe za kościołem należy odbić lekko w prawo, a następnie na skrzyżowaniu – w lewo. Jadąc cały czas główną drogą, trzeba minąć Taciszów oraz Bycinę. Za przystankiem i figurą św. Floriana należy skręcić w lewo, na nieutwardzony szlak pośród pól. Minąwszy Ciochowice na wprost, konieczne będzie włączenie się do ruchu na drodze krajowej nr 94 – skręcając w lewo można dotrzeć do Toszka. To odcinek, w którym należy spodziewać się natężonego ruchu samochodowego – stąd wskazane jest zachowanie daleko idącej ostrożności.

Po wjeździe do miasta na łuku drogi należy skręcić w prawo w ulicę Młyńską, a następnie Szewską, które prowadzą do rynku i dalej na zamek w Toszku. Po zwiedzeniu zabytku ulicą Powstańców trzeba wrócić na drogę krajową nr 94, z której – po minięciu zbiornika wodnego – należy skręcić w prawo, w kierunku Dąbrówki. Przemieszczając się cały czas główną drogą, trzeba minąć Sarnów – za którym znajduje się najwyżej położony punkt na trasie, a następnie Świbie, jadąc ulicą Polną i Słoneczną. Za miasteczkiem – na wysokości centrum ogrodniczego – wystarczy odbić lekko w prawo, aby znaleźć się na nieutwardzonym szlaku wiodącym aż do Żędowic. Jadąc nim, mija się granicę województw: śląskiego i opolskiego. Przy krzyżu przydrożnym trzeba skręcić w lewo, a następnie dwukrotnie w prawo, aby za stawem odbić w lewo, na powrót na szutrową ścieżkę. Biegnąca wzdłuż kanału hutniczego, prowadzi do miejscowości Zawadzkie.

Aby ominąć centrum, wystarczy przed fermą drobiu skręcić w prawo, a następnie w lewo – przejeżdżając mostem nad rzeką Mała Panew. Stąd urokliwy szlak przez las prowadzi aż do asfaltowej drogi, w którą należy skręcić w lewo. Dojeżdżając do drogi wojewódzkiej nr 901, trzeba kierować się w prawo, po czym minąć Pietraszów, Pludry i Bzinicę Starą. Nieco za miasteczkiem widoczny będzie zjazd w prawo, gdzie ulicą Piastowską można dotrzeć bezpośrednio do zabytkowego parku miejskiego w Dobrodzieniu, a następnie na rynek z ratuszem. W głębi widoczny będzie także kościół św. Marii Magdaleny.

Jadąc od rynku ulicą Księdza Gładysza i Wojska Polskiego należy opuścić Dobrodzień, po czym minąć Ligotę Dobrodzieńską, Turzę oraz Myślinę. Ulicą Opolską i Parkingową trzeba kierować się w stronę miejscowości Staniszcze Małe. Po drodze warto przystanąć na chwilę przy kąpielisku, gdzie znajduje się toaleta i można uzupełnić wodę pitną. Podążając ulicą Dworcową i Cmentarną, a następnie Granicą oraz Pustki i mając przed sobą boisko w Krasiejowie, trzeba skręcić w lewo. Jadąc ulicą Spóracką i odbijając przed przejazdem kolejowym w prawo w ulicę Brzeziny, należy minąć miejscowość o tej samej nazwie. Skręcając za salonem meblowym w prawo, na następnie dwukrotnie w lewo – w ulicę Wyzwolenia i Hutniczą, można obejrzeć słynny żelazny most w Ozimku.

Podróżując dalej ulicą Kolejową, po czym skręcając w lewo w ulicę Daniecką, po około 7 km przejażdżki przez gęsty las można dotrzeć do miejscowości Daniec. Jadąc cały czas ulicą Ozimską i docierając do wsi Raszowa, przy kościele trzeba skręcić w lewo w ulicę Nakielską i kontynuować wycieczkę aż do Nakła. Tutaj wystarczy odbić w prawo przy szkole, a następnie po przejechaniu niecałych 300 m – w lewo, aby dotrzeć do Tarnowa Opolskiego. Miasteczko należy minąć, jadąc ulicą Cmentarną, Powstańców Śląskich i Dworcową, po czym na wysokości Urzędu Gminy skręcić w lewo. Po chwili rozpocznie się nieutwardzony trakt wiodący przez pola i las do Kamienia Śląskiego. Z lewej strony znajduje się teren ogromnej kopalni odkrywkowej wapnia, wytwarzającej surowiec o wszechstronnym przeznaczeniu.

Wjeżdżając do miasta ulicą Ligonia i dalej Powstańców, za kompleksem parkowym należy skręcić w lewo. Po pokonaniu 500 metrów można zobaczyć zabytkowy pałac oraz Sanktuarium św. Jacka. Po zwiedzeniu atrakcji należy wrócić się kilkaset metrów i skręcając w lewo, kontynuować przejażdżkę drogą pośród pól. Przejechawszy przez miejscowość Kamionek – przez Plac Stawowy i ulicę Gogolińską, kilka kolejnych skrzyżowań i rondo należy pokonać na wprost. Przemieszczając się przez Gogolin ulicą Kamienną i Malińską, można ominąć centrum najniżej położonego na całej trasie miasta. Przed wjazdem na drogę wojewódzką nr 424 trzeba odbić w lewo na krótką ścieżkę bez asfaltu.

Przejeżdżając pod drogą ekspresową, należy kontynuować podróż wzdłuż Alei Jana Pawła II i dalej ulicą Obuwników. Po minięciu Odry trzeba odbić lekko w prawo na częściowo utwardzoną ścieżkę, a następnie przejechać przez ulicę Opolską i podróżować dalej ulicą Dworcową oraz Kamienną. Następnie należy skręcić w prawo w ulicę Limanowskiego, gdzie po około 500 metrach – po lewej stronie – widoczny będzie szutrowy trakt, prowadzący do miejscowości Nowe Budy i dalej do Dobrej, którą trzeba przejechać na wprost główną drogą. To około 20-kilometrowy odcinek prowadzący pośród pól i małych miasteczek, stanowiący wytchnienie od ruchliwych, miejskich ulic.

Skręcający w lewo w ulicę Krapkowicką szlak poprowadzi do Łowkowic i Pisarzowic; należy dotrzeć nim do Kierpienia. Tutaj warto trzymać się prawej strony miasteczka, co pozwoli na późniejsze odbicie za zabudowaniami w prawo – na drogę w kierunku Głogówka, który trzeba przejechać na wprost. Za wsią na skrzyżowaniu przy przystanku należy skręcić w lewo, kierując się do Mochowa. Jadąc główną trasą, przed paczkomatem trzeba skręcić w prawo, gdzie droga wśród pól poprowadzi na Glinianą Górkę. Wracając drogą nr 40 w stronę Mochowa, należy minąć centrum, a przed cmentarzem w Głogówku – skręcić w prawo. Za 400 metrów po prawej stronie rozpoczyna się dróżka nieutwardzona, a dalej – asfaltowa, wiodąca przez Głogowiec do Kazimierza. Zamiast jednak wjeżdżać do miasteczka, należy skręcić w lewo w stronę boiska, kontynuując wycieczkę do Wróblina. Przy kościele trzeba odbić w prawo, w ulicę Główną prowadzącą przez Naczęsławice do Trawnik, gdzie przed domem kultury należy skręcić w prawo, a za kościołem – odbić lekko pod skosem w lewo, kierując się mało uczęszczaną drogą do Urbanowic. Jadąc wzdłuż ulicy Kozielskiej i Bytkowskiej, można dotrzeć do Bytkowa, gdzie za miasteczkiem konieczne będzie włączenie się do ruchu na drodze krajowej nr 38 w stronę do Kędzierzyna-Koźla.

Dotarliśmy do Kędzierzyna.

Przejeżdżając na wprost przez Reńską Wieś można dojechać do ostatniego większego miasta na trasie, jakim jest Kędzierzyn-Koźle. Aby ominąć bardziej ruchliwe odcinki, z ulicy Głubczyckiej należy odbić w lewo na ścieżkę rowerową prowadzącą przez park i dalej, wzdłuż Odry, do mostu na rzece. Minąwszy go trzeba przemieszczać się ścieżką przeznaczoną dla rowerów, zlokalizowaną wzdłuż ulicy Dunikowskiego i skręcającą za akwenem w prawo. Po dotarciu do ulicy Wyspiańskiego należy odbić w prawo, a na drugim rondzie w lewo – w ulicę Kozielską. Jadąc nią do końca, pod torami kolejowymi i następnie Aleją Jana Pawła II i ulicą Miłą, można dotrzeć do ulicy Grunwaldzkiej przechodzącej w Jana Brzechwy. Warto tu zachować czujność, aby nie przegapić skrętu w ulicę Aleksandra Fredry i Szpaków, znajdującego się po prawej stronie – po 5 kilometrach przejażdżki przez lekko zalesiony teren. Odbijając przy cmentarzu w lewo, w ulicę Sławięcicką, a za Kanałem Gliwickim – w Świerkową i Chrobrego, można dojechać do miejscowości Ujazd.

Jadąc dalej ulicą Wiejską do Niezdrowic, a następnie przez Rudziniec – ulicą Opolską i Leśną – należy w lesie skręcić w lewo, kierując się na żółty szlak rowerowy. Ten nieutwardzony odcinek prowadzi do Pławniowic. Przemieszczając się ulicą Cmentarną, Gliwicką i Nad Kanałem, a następnie w prawo – ulicą Nad Zalewem, można dotrzeć do kolejnego kąpieliska, idealnego miejsca na odpoczynek w upalny dzień. Podróżując dalej szutrową ścieżką wzdłuż Kanału Gliwickiego, dotrze się do Taciszowa, przez który wiódł początkowy odcinek wycieczki. Ulica Gliwicka w Taciszowie oraz Piaskowa i Kolejowa w Rzeczycach doprowadzą do krzyża przydrożnego, skąd polna droga wiedzie już prosto do Gliwic.

Po wjeździe do miasta należy kontynuować wycieczkę ulicą Rzeczycką, a następnie skręcić w prawo w Staromiejską. Na wysokości krzyża przydrożnego konieczne będzie odbicie w lewo w ulicę Niepaszycką, a następnie poruszanie się na wprost drogą szutrową pomiędzy domami. Po przekroczeniu mostu przy stopniu wodnym i skręcie w prawo w ulicę Portową, trzeba kierować się jezdnią i ścieżką rowerową aż do ulicy Orlickiego. Przez cały ten odcinek – po prawej stronie – widoczna będzie rzeka Kłodnica, prawostronny dopływ Odry. Następnie należy kontynuować podróż ulicą Orlickiego aż do skweru Doncaster, gdzie wzdłuż ulicy Berbeckiego wiedzie wydzielona droga dla rowerów, przechodząca w Aleję Przyjaźni. To ścisłe centrum miasta, więc należy przygotować się na zwiększony ruch samochodów i pieszych oraz czasowe remonty. Odbijając w lewo w ulicę Zwycięstwa, a po chwili w prawo w Barlickiego i Dworcową, można na powrót znaleźć się na Alei Przyjaźni. Na jej końcu należy skręcić w lewo i przejechać wiaduktem, jadąc ulicą Piwną i następnie odbijając w lewo w Tarnogórską. Za około 1,5 km po lewej stronie można zauważyć Radiostację Gliwicką, dostępną do zwiedzania. Po obejrzeniu atrakcji i odbiciu w lewo w ulicę Lubliniecką, należy jechać cały czas prosto i minąć rondo, ponownie włączając się do ruchu na drodze nr 901. Poprowadzi ona bezpośrednio do dworca PKP  w Gliwicach – miejsca startu opisanej wycieczki.

Wieża radiowa w Gliwicach.

Dojazd do trasy

Rozpoczynając wycieczkę od Gliwic – atrakcji miejskich i zabytków, można dojechać na start koleją. Na dworzec kursują m.in. pociągi z Katowic, Częstochowy czy Wrocławia. Przy samym budynku znajduje się także kilka parkingów, na których można pozostawić swoje auto.

Ciekawą opcją jest także start z Kędzierzyna-Koźla. Wyznaczona trasa znajduje się bowiem jedyne 150 m od dworca PKP, wiodąc w kierunku Gliwic, a następnie Toszka, Dobrodzienia i Ozimka. Dojeżdżając do szlaku samochodem, pojazd można zostawić na płatnym parkingu naprzeciwko budynku dworcowego.

Atrakcje na trasie

Śląsk obfituje w wiele ciekawych miejsc, które warto zwiedzić w trakcie wycieczki rowerowej. Do najważniejszych atrakcji Gliwic i okolicy należą zabytki, reprezentujące zróżnicowane style architektoniczne. Jakie interesujące obiekty można obejrzeć podczas przejażdżki?

• Rynek w Gliwicach – można zobaczyć tu m.in. fontannę z Neptunem czy zabytkowe kamienice w stylu renesansowym i klasycystycznym, pochodzące z XIX i XX wieku. Na rynku wzniesiono także neoklasycystyczny ratusz, obecnie pełniący funkcję sali obrad Rady Miasta i miejsca ważnych wydarzeń kulturalnych.

Rynek w Gliwicach.

• Zamek Piastowski w Gliwicach – jeden z najstarszych budynków na terenie miasta, pochodzący z XIV wieku i utrzymany w stylu gotyckim. Aktualnie w jego wnętrzu znajduje się muzeum, które można zwiedzać od wtorku do niedzieli. Cena biletu normalnego wynosi 8 zł, a wstęp na wystawy czasowe i stałe jest dodatkowo płatny.
  
  
• Radiostacja Gliwicka – wpisana w 2017 roku na listę Pomników Historii, jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego. Warto przyjrzeć się jej zabytkowej wieży antenowej, która jest najwyższą drewnianą budowlą w Europie. Wstęp dla osoby dorosłej kosztuje 5 zł, a samo zwiedzanie parku jest bezpłatne.
  
  
• Rynek w Toszku – otoczony zabudową z końca XIX wieku, znajduje się w staromiejskim układzie urbanistycznym wpisanym do rejestru zabytków. Dawniej przebiegał tutaj szlak handlowy z Krakowa do Wrocławia. W centralnej części rynku można obejrzeć ratusz, a obok – figurę św. Jana Nepomucena.
  
  
• Zamek w Toszku – zlokalizowany na wzgórzu i okolony suchą fosą, pochodzi prawdopodobnie z XV wieku. Wielokrotnie niszczony i odbudowywany, reprezentuje styl gotycki. Współcześnie zachowała się tylko część tej budowli, która pełni siedzibę Centrum Kultury oraz jest udostępniana do zwiedzania. Zgodnie z cennikiem zamku w Toszku, bilet normalny kosztuje 15 zł.

Zamek w Toszku.

• Zabytkowy park miejski w Dobrodzieniu – położony na obszarze 3,5 ha i zachowany w stylu naturalistycznym, ma wiele pierwotnych zadrzewień oraz układ alejek. Jest to teren ogólnodostępny, pełen okazałych drzew oraz wyposażony w ścieżkę dydaktyczno-przyrodniczą ze stylizowanymi ławkami umożliwiającymi odpoczynek.
  
  
• Rynek w Dobrodzieniu z ratuszem – zrewitalizowany kilka lat temu plac przekształcono w teren spacerowy i wypoczynkowy dla mieszkańców oraz turystów. Sąsiadujący z nim ratusz z połowy XIX wieku jest utrzymany w stylu neoklasycystycznym, a jego dach wieńczy latarnia z zegarem i wiatrowskazem.
  
  
• Kościół św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu – wzniesiony w połowie XIX wieku w miejscu spalonego, drewnianego obiektu pochodzącego z 1311 roku. W jego wnętrzu można obejrzeć barokowe rzeźby, natomiast na zewnątrz – pozostałości neoromańskich elementów dekoracyjnych.
  
  
• Żelazny most w Ozimku – położony przy hucie „Mała Panew”, jest pierwszym wykonanym z żelaza mostem wiszącym w Europie. Wybudowany w latach 1825-1827, do 1938 roku służył jako jedyna przeprawa mostowa w Ozimku. Obecnie jest dostępny wyłącznie dla pieszych, będąc ważnym zabytkiem oraz świadectwem dziejów kultury przemysłowej początków XIX wieku.
  
  
• Kamień Śląski – warto zobaczyć tu pałac z przełomu XVII i XVIII wieku, wybudowany na miejscu dawnego zamku słynnych Odrowążów oraz otaczający go park z zabudowaniami folwarcznymi. Na uwagę zasługuje także Sanktuarium św. Jacka, wzniesione na część jednego z członków rodu władającego okolicą.
  
  
• Gogolin – urokliwe miasteczko znane z pieśni ludowej „Poszła Karolinka do Gogolina”. Na jego rynku znajduje się pomnik wspomnianej wcześniej Karolinki, natomiast nieco dalej – zabytkowy cmentarz żydowski – kirkut z połowy XIX wieku.
  
  
• Gliniana Górka w Głogówku – na wzgórzu pośród pól zlokalizowany jest niewielki kościół z I połowy XVII wieku. Wielokrotnie niszczony i odbudowywany, obecnie jest dobrze zachowanym przykładem stylu rokokowego.

Gliniana Górka w Głogówku.

Noclegi lub miejsca postojowe

Planując wycieczkę rowerową po Śląsku o dystansie przekraczającym 200 km, należy mieć na uwadze konieczność zarezerwowania noclegu. Wygodnego pokoju najlepiej poszukać w większych miastach na trasie, np. w Gliwicach, Dobrodzieniu czy Kędzierzynie-Koźlu. Przy szlaku zlokalizowane są zarówno hotele, jak i gospodarstwa agroturystyczne, a nawet pole namiotowe, gdzie można wypocząć przed wyruszeniem na dalszą część przejażdżki.

Krótszą przerwę na trasie warto zaplanować w kawiarniach i restauracjach, w których można przy okazji zjeść regenerujący posiłek lub wypić kawę. Wartym polecenia miejscem na odpoczynek są także ławeczki na miejskich rynkach, z których można obejrzeć lokalną, często zabytkową zabudowę.

Gdzie zjeść

Pokonując szlaki rowerowe Gliwice-Dobrodzień, można na swojej drodze napotkać wiele punktów gastronomicznych. Smaczny posiłek znajdą tu dla siebie zarówno zwolennicy tradycyjnej kuchni, jak i fani fast foodów, które oferują nie tylko hamburgery i hot dogi, ale także zdrowe sałatki.

Dobrze wiedzieć

Aby zwiedzić atrakcje w Dobrodzieniu, Toszku czy Gliwicach, najlepiej zaplanować przejażdżkę na okres wiosenny lub letni. Wtedy istnieje największe prawdopodobieństwo wystąpienia słonecznej i bezdeszczowej pogody, a otaczająca szlaki zieleń umili pokonywanie kolejnych kilometrów. Przydadzą się letnie koszulki rowerowe, spodenki, czapeczki i okulary.

Podczas przejażdżki w upalny dzień warto zatrzymać się nad Jeziorem Pławniowice, gdzie wydzielono niewielką plażę i przewidziano możliwość kąpieli. Tuż obok znajduje się restauracja, w której można napić się dobrej kawy. Popływać można także przy plaży w Rzeczycach nad Jeziorem Dzierżno Duże.

Praktyczne wskazówki

Wyruszając na długą wycieczkę rowerową po Śląsku, warto zabrać ze sobą zapas napojów, np. izotonicznych i przekąsek rowerowych, typu żele czy batony. Z uwagi na fakt, iż wiele kilometrów trasy biegnie z dala od miasteczek i zabudowań, dobrze będzie posiadać w swoim wyposażeniu także podstawowe narzędzia do naprawy roweru. Wystarczy multitool spakowany w torbie podsiodłowej.

Taką drogą to można jechać!

Na szlaku z dworca PKP do rynku w Gliwicach można natknąć się na kilka serwisów i sklepów rowerowych, które pomogą w przypadku pojawienia się usterki. Podobne punkty usługowe można znaleźć również w Toszku – przy drodze prowadzącej do miasteczka oraz w Kędzierzynie-Koźlu w pobliżu trasy.