Wyprawa wokół najdłuższego jeziora w Polsce

Opis trasy

Nie każda wyprawa jest warta zapamiętania, jednak wspomnienia z niektórych będą nam towarzyszyć przez całe życie. I tak jest w przypadku wyjątkowej pętli wzdłuż Jezioraka – najdłuższego jeziora w Polsce, którego linia brzegowa liczy aż 514 km, czyli dokładnie tyle samo ile wynosi polskie wybrzeże Bałtyku. Trasa skrywa jednak o wiele więcej niż tylko samego Jezioraka, przebiega ona bowiem przez część Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Po drodze czekać będą więc malownicze krajobrazy Warmii, czy chociażby inne jezioro o najczystszej wodzie w naszym kraju. Zdecydowanie warto się wybrać! 

Wiejskie krajobrazowy w okolicy Iławy

Trasę zaczynamy w Iławie – mieście położonym na południowym krańcu Jezioraka. Chociaż sama miejscowość nie obfituje w atrakcje turystyczne czy liczne zabytki, to z całą pewnością stanowi doskonałą bazę wypadową na rowerowe szlaki pojezierza iławskiego. Bez trudu dojedziemy tutaj pociągiem niemal z każdego miejsca w Polsce. Pętla wokół Jezioraka daje także możliwość dogodnego dojazdu samochodem.

Będąc w Iławie, warto wybrać się na deptak prowadzący wzdłuż wschodniego brzegu jeziora oraz odwiedzić położoną tuż przy nim marinę. Kierując się na południe, dotrzemy do jeziora Mały Jeziorak, które możemy objechać dookoła, korzystając z wydzielonych ścieżek rowerowych. To właśnie nad Małym Jeziorakiem tętni miejskie życie Iławy. Znajdują się tutaj także liczne kawiarnie i restauracje.

Opuszczając Iławę, obieramy kierunek na północny-zachód, zmierzając w stronę Szymbarku. Z miasta wyjedziemy, korzystając z wydzielonych dróg rowerowych, jednak zaraz za rogatkami wygodną ścieżkę zamieniamy na leśny dukt, który prowadzi nas w stronę jeziora Kamionka. Tym samym wjedziemy na teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego, gdzie znajdują się aż 43 zbiorniki wodne!

Lato w Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego.

Kolejnym akwenem na trasie jest jezioro Szymbarskie. Leśnym duktem jedziemy wzdłuż jego zachodniego brzegu, by ostatecznie dojechać do samej miejscowości Szymbark, gdzie czeka na nas kolejna atrakcja na trasie – ruiny zamku Kapituły Pomezańskiej.

Opuszczając Szymbark, kierujemy się na północ, jadąc przez malownicze wsie, takie jak Starzykowo, Piotrkowo, Januszewo i Solniki. Przez te miejscowości wiodą w większości asfaltowe drogi gminne ze znikomym ruchem samochodowym. Inne są też tutaj krajobrazy, ponieważ jeziora i lasy zamieniamy na typowo sielankowy wiejski klimat. Malownicze pola ciągnące się po horyzont czy wypasające się na łąkach stada krów i koni – to właśnie tu znajdziemy! Niestety poza podziwianiem krajobrazów warto również patrzeć uważnie na drogę – mimo że poruszamy się asfaltem, to często jest on fatalnej wręcz jakości.

Nawierzchnia asfaltowa przechodzi ponownie w szuter we wsi Smolniki. Przed nami stoi ściana lasu, a za nią czekają już kolejne zbiorniki wodne, w tym Jasne – najczystsze jezioro w Polsce. Szutrowa droga przez las na tym odcinku jest doskonałej jakości. Niczym autostradą poruszamy się przez potężny kompleks leśny, mijając jeziora Plajtek oraz Urowiec.

Następnie nawierzchnia znowu się zmienia na asfaltową. To znak, że ponownie dojechaliśmy nad zachodni brzeg jeziora Jeziorak w miejscowości Siemiany. Będąc tam, warto wdrapać się na wieżę widokową, z której rozpościera się piękny widok na sam zbiornik wodny oraz wyspę Lipowy Ostrów. W Siemianach znajdziemy także liczne punkty gastronomiczne oraz sklepy ulokowane w pobliżu dużej przystani żeglarskiej. Jest to dobry moment na krótki odpoczynek oraz na uzupełnienie zapasów przed ruszeniem w dalszą część trasy.

Siemiany opuszczamy, kierując się główną drogą do miejscowości Jerzwałd. Jednak zanim tam dojedziemy, czekają na nas jeszcze dwie atrakcje. Pierwszą z nich jest rezerwat przyrody „Jasne”. Aby do niego dotrzeć, skręcamy z asfaltu w oznakowaną leśną drogę chwilę po opuszczeniu Siemian. Szlak po około 10 minutach jazdy doprowadzi nas nad brzeg jeziora Jasnego. Wyjeżdżając z rezerwatu przyrody, kierujemy się z powrotem na drogę prowadzącą w kierunku Jerzwałdu. Przed samą miejscowością czeka na nas jeszcze punkt widokowy nad jeziorem Płaskim, będącym niejako naturalnym przedłużeniem jeziora Jeziorak.

Na warmińskiej wsi, okolice miejscowości Karpowo.

Dalsza część podróży to ponownie wiejskie i sielskie klimaty Warmii. Dojeżdżając do miejscowości Zalewo, osiągamy najdalej na północ wysunięty punkt naszej wycieczki. Teraz zmienimy kierunek i będziemy jechać na południe, obserwując wschodni brzeg najdłuższego jeziora w Polsce. Będąc w Zalewie, warto zahaczyć o brzeg jeziora Ewingi, gdzie na turystów czeka wieża widokowa, z której roztacza się widok na cały akwen.

Dojeżdżając do miejscowości Śliwa, odbijamy w prawo, kierując się w stronę wsi Karpowo i Wieprz. Droga pomiędzy Karpowem a Wieprzem to piękna aleja lipowa, dająca cień i wytchnienie nawet w najbardziej upalne dni. Będąc już w Wieprzu, warto zajrzeć na wyspę Bukowiec, na której czas jakby się zatrzymał w szalonych latach osiemdziesiątych. Opuszczając miejscowość, ponownie zmieniamy nawierzchnię na szutrową i kierujemy się w stronę wsi Gubławki. Jezioro Jeziorak mamy teraz dla odmiany po swojej prawej stronie. Tutaj znowu daje o sobie przypomnieć piach, na szczęście piaszczyste odcinki nie są zbyt długie.

Piękne aleje lipowe ciągną się pomiędzy miejscowościami Karpowo – Wieprz

Od miejscowości Mozgowo znowu czeka na nas asfalt. Dojeżdżając do kolejnej miejscowości – Urowa – warto odbić w lewo, kierując się w stronę jeziora Kocioł, na którego wschodnim brzegu znajduje się niezwykła budowla – zamek Karnity. Kierując się dalej na południe, dojeżdżamy do miejscowości Sąpy. Tutaj odbijamy w prawo, kierując się w las. Leśną drogą dojeżdżamy do Tynwałdu i dalej do Szałkowa. W Szałkowie wita nas z powrotem cywilizacja, a to znak, że nasza pętla wokół jeziora Jeziorak pomału zbliża się do końca. Ostatni etap to przejazd widokową promenadą i ponowna wizyta w Iławie. Tutaj możemy skończyć naszą eskapadę lub, jeśli mamy siły i ochotę kontynuować podróż, obrać tym razem kierunek na wschód w stronę Ostródy.

Jadąc w stronę Ostródy, przejeżdżamy przez miejscowości Kamień Duży, Wilczany, Wiewiórka, Kaletka, Gil Wielki, Zalewo i Liwa. Trasa przez te miejscowości jest bardzo urozmaicona widokowo. Na początku jedziemy przez typowo wiejskie, rolnicze tereny, by na wysokości wsi Wiewiórka zagłębić się w las, z którego wyjedziemy (i to tylko na chwilę) w okolicach Zalewa. Do tego po drodze miniemy sporo jezior, z których zdecydowanie warte dłuższego postoju jest jezioro Gil Wielki. Za wsią Liwa przekraczamy kanał elbląski i wjeżdżamy na oznakowaną trasę rowerową – Rowerowy Szlak Kanału Elbląskiego, którym dojedziemy już do samej Ostródy.

Nad jeziorem Gil Wielki.

Niestety odcinek Iława – Ostróda, jakkolwiek piękny widokowo, jest też zdecydowanie najgorszy, jeśli chodzi o nawierzchnię. Dostaniemy tutaj wszystko to, czego chcielibyśmy uniknąć na rowerowej eskapadzie lub to, czego w porządnej rowerowej wyrypie zabraknąć nie może. A zatem będą dziurawe jak sito i niedbale połatane drogi asfaltowe w okolicy miejscowości Frednowy i Wiewiórka, kopne piachy w okolicy Zalewa i Liwy, czy mocno wyboiste, pełne wystających z ziemi korzeni leśne odcinki w okolicy wsi Gil Wielki i Kaletka. A wisienką na torcie będzie wjazd do Ostródy Rowerowym Szlakiem Kanału Elbląskiego, który uraczy nas luźnym klińcem bardziej nadającym się jako podkład pod tory kolejowy niż nawierzchnia drogi rowerowej…

Mimo tych niedogodności, które w całości stanowią i tak znikomy procent – trasa ta jest naprawdę warta przejechania. Pętla wokół najdłuższego jeziora w Polsce, która jest już chyba jednym z tych rowerowych klasyków, który każdy musi przynajmniej raz w życiu przejechać. Po raz kolejny sprawdza się też tutaj zasada, że im gorsza droga pod kołami, tym lepsze widoki wokół nas.

Dojazd do trasy

Podróż najlepiej rozpocząć i (dla tych, którzy zdecydują się jedynie na pętle wokół jeziora Jeziorak) zakończyć w Iławie. Miasto ma to szczęście, że krzyżują się w nim najważniejsze linie kolejowe prowadzące z południa na północ i ze wschodu na zachód. Tym samym, wybierając kolej jako środek transportu, dojedziemy tu wygodnie pociągiem niemal z każdego regionu Polski.

Dla tych, którzy będą chcieli pojechać dalej i zakończyć podróż w Ostródzie, również kolej będzie optymalnym wyborem. W Ostródzie zatrzymują się wszystkie pociągi jadące w stronę Olsztyna i dalej na Mazury.

Dojazd samochodem zarówno do Iławy, jak i Ostródy również nie powinien przysporzyć żadnych logistycznych trudności.

Atrakcje na trasie

• Jezioro Jeziorak – najdłuższe, a zarazem szóste największe pod względem powierzchni jezioro w Polsce. Ma charakter rynnowy, z linią brzegową dorównującą długością całemu wybrzeżu Bałtyku w naszym kraju. Na Jezioraku znajduje się aż 16 wysp, z czego najsłynniejsza jest Wielka Żuława z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi.
  
  

Dzikie gęsi nad jeziorem Jeziorak.

• Punkt widokowy nad jeziorem Płaskim – to, co pierwsze rzuca się w oczy, to przejrzystość wody, która w przeciwieństwie do jeziora Jasnego jest tutaj wyjątkowo niska. A to za sprawą dna, które charakteryzuje się luźną warstwą mułu osiągającą do 7 metrów głębokości! O tym, by uważać i nie wchodzić tutaj do wody, informują pokaźnej wielkości tablice ostrzegawcze. Ciekawe miejsce do odwiedzenia, zwłaszcza w sezonie letnim.
  
  
• Ruiny zamku Kapituły Pomezańskiej w Szymbarku – to zachowane do dnia dzisiejszego ruiny ceglanej warowni z XIV wieku. Rozmiary tego miejsca dają do myślenia, jak obiekt ten musiał prezentować się w czasach swojej świetności. Tym bardziej, iż jest to drugi co do wielkości gotycki zamek w Polsce! Niestety, historia nie była łaskawa dla tego miejsca – z warowni zostały dzisiaj jedynie malownicze ruiny, a sam obiekt wydaje się opuszczony i zapomniany.
  
  

Ruiny zamku Kapituły Pomezańskiej w Szymbarku.

• Centrum Edukacji i Promocji Regionu – najbardziej znana atrakcja Szymbarku. To tu znajduje się słynny na całą Polskę Odwrócony dom, ale także najdłuższa deska świata wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa, tajemniczy Bunkier Gryfa czy zbudowany przez polskich zesłańców Dom Sybiraka. Świetne miejsce do odwiedzenia całą rodziną.
  
  
• Rezerwat przyrody „Jasne” otaczający brzeg jeziora Jasnego, które może poszczycić się tytułem najczystszego jeziora w Polsce. Woda już na pierwszy rzut oka jest krystalicznie czysta. Zbiornik swój wygląd zawdzięcza małej zawartości substancji odżywczych rozpuszczalnych w wodzie oraz wysokiemu natlenieniu. Jezioro to ma też mało fosforu, niezbędnego do tego, aby rozwijały się glony oraz posiada wysoką kwasowość wynoszącą 4,3 pH. W samym akwenie bardzo uboga jest też fauna i flora, która ogranicza się do jednego gatunku okonia i kilku gatunków glonów. By chronić ten unikalny ekosystem, w jeziorze Jasnym obowiązuje całkowity zakaz kąpieli.
  
  

Widok na Jezioro Jasne.

• Zamek Karnity to odnowiony obiekt ceglany z pięknym kompleksem parkowym. Szerokiej publiczności przedstawiony został przede wszystkim w serii Pan Samochodzik, ponieważ rozgrywała się tam jedna z kluczowych scen. Neogotycki pałac obecnie pełni funkcję hotelowo-restauracyjną. Imponuje rozmachem i znakomicie wpisuje się w otoczenie jeziora.

Noclegi lub miejsca postojowe

Największą bazę noclegową znajdziemy w Iławie i w miejscowościach bezpośrednio z nią sąsiadujących. Dzieląc trasę na kilka dni, noclegi znajdziemy także w Siemianach, Wieprzu czy Urowie. Okolica jeziora Jeziorak obfituje w liczne kwatery prywatne czy pola namiotowe. Podobnie sytuacja wygląda w Ostródzie.

Miłośnicy rowerów elektrycznych na pewno ucieszą się z możliwości naładowania akumulatora, podczas noclegu w Liva Park Ville & Glamp.

Warto jednak pamiętać, iż zarówno jezioro Jeziorak, jak i Ostróda to popularne kierunki wakacyjne, dlatego też w okresie letnim znalezienie noclegu może zająć nieco więcej czasu niż poza szczytem sezonu.

Gdzie zjeść

Na trasie znajduje się wiele miejsc postojowych oraz punktów widokowych, w których możemy odpocząć.

Największą bazę gastronomiczną znajdziemy w Iławie oraz w Siemianach i Ostródzie. Zachodnia strona jeziora wypada natomiast zdecydowanie gorzej. Poza lokalnymi wiejskimi sklepami spożywczymi, restauracje tutaj praktycznie nie występują (wyjątkiem jest zamek Karnity, na którego terenie działa restauracja). Podobnie sytuacja wygląda na odcinku Iława – Ostróda, gdzie restauracje czekają na nas dopiero w samej Ostródzie.

Dobrze wiedzieć

Proponowana trasa w części pokrywa się z oficjalną drogą wokół jeziora Jeziorak oraz na odcinku Lubień – Ostróda, gdzie prowadzi Rowerowym Szlakiem Kanału Elbląskiego.

Zaproponowany ślad można przejechać zarówno wiosną, latem, jak i jesienią. Ze względu na walory krajobrazowe najlepszym okresem będzie późna wiosna lub wczesna jesień. Z kolei latem będzie można się schłodzić w licznych jeziorach, w które obfituje Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego.

Praktyczne wskazówki

Na wyprawę warto ze sobą zabrać podstawowe części zamienne, takie jak dętka, pompka, zestaw kluczy, skuwacz i zapasowa spinka do łańcucha oraz na wszelki wypadek wziąć apteczkę. Dla osób lubiących obcowanie z naturą dobrym wyborem będzie również zabranie ze sobą sprzętu biwakowego – liczne pola namiotowe, lasy i ogólnodostępne jeziora zachęcają do spania na dziko.