Wanoga Gravel, czyli kaszubska przygoda na dwóch kółkach

Opis trasy

Kaszuby, Bory Tucholskie czy wybrzeże Morza Bałtyckiego i Trójmiasto – to raptem kilka pozycji z długiej ligi ciekawych miejsc, których doświadczyć można podążają wanogą, czyli z języka kaszubskiego wędrówką przez najpiękniejsze zakamarki Pomorza. Ta wspaniała, kilkudniowa przygoda to nie lada wyzwanie dla każdego rowerzysty, jednak powstałe w ten sposób wspomnienia warte są każdego wysiłku. 

Miejscami dosyć wymagająca dla rowerzystów, jednak niezwykle malownicza trasa. Zdecydowanie warto ją odwiedzić. Przemierzysz nią ponad pół tysiąca kilometrów głównie po drogach szutrowych. Musisz liczyć się z dużą liczbą wzniesień i brakiem oznakowania. Wanogę najlepiej pokonywać z nawigacją. Ślad GPS to trasa ultramaratonu Wanoga Gravel, jednak daje także duże pole do popisu przy prywatnej eksploatacji.

Wanoga Gravel to bardzo długa i obfitująca w atrakcje trasa, którą pokonać można na wiele różnych sposobów. Warto jednak korzystać z oficjalnego szlaku wytyczonego przez organizatorów trasy (mapa poniżej), by zorientować się w położeniu i wybrać kolejny cel podróży. 

Wanoga Gravel, czyli kaszubska wędrówka – opis trasy

Wanoga Gravel jest pętlą, która obejmuje najciekawsze miejsca regionu. Przebiega przez kilka większych miejscowości Pomorza: Chojnice – Biały Bór – Polanów – Krąg – Ustka – Łeba – Wejherowo – Gdynia – Kościerzyna. Rozpoczniesz wyprawę od kaszubskich szutrów, będziesz jechać głównie lasami i mijać wiele pięknych jezior. Jednym z charakterystycznych punktów pierwszej części szlaku jest leśne cmentarzysko we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym. Na własne oczy zobaczysz, jak wielkie szkody wyrządziły tu wichury latem 2017 roku.

Następnie dotrzesz do serca Parku Narodowego Bory Tucholskie, gdzie będziesz jechać wśród leśnej gęstwiny. Kolejnym etapem podróży będzie wychylony najbardziej na południe, znajdujący się na pograniczu województw powiat człuchowski. Za Jeziorem Bielsko skierujesz się ku północy, w stronę Bałtyku. Przejedziesz około 100 km wybrzeżem, a część drogi wiodła będzie przez Słowiński Park Narodowy. W okolicy Jeziora Żarneckiego wrócisz na południe. Rzeka Piaśnica doprowadzi rowerzystów do Gdyni. Na krótko jednak wjedziesz do miasta, ponieważ dalsza część szlaku biegnie przez Trójmiejski Park Krajobrazowy.

Dojazd do trasy

Na trasę najwygodniej dotrzeć własnym autem drogą krajową 20. Inną opcją jest kolej. Dobrym punktem do rozpoczęcia trasy staje się wtedy Kościerzyna. Pomorską Koleją Metropolitalną przyjedziesz tu z Gdańska lub Gdyni. Komfortowe połączenia do Trójmiasta ma znaczna część dużych, polskich miast. Transport nie powinien więc stanowić problemu.

Atrakcje na trasie

Pomorze - co warto zobaczyć najpierw? 

Naprawdę trudno wybrać kilka z morza opcji, które tu na nas czekają. Park Narodowy Bory Tucholskie określany jest mianem jednego z najpiękniejszych, najbardziej dziewiczych i dzikich terenów Pomorza. Zajmuje 46 kilometrów kwadratowych, z czego aż 83% to tereny leśne, a 11% stanowią zbiorniki wodne. Wśród 21 jezior największym jest Ostrowite - połączone z Charzykowskim Strugą Siedmiu Jezior. Wstęp do Parku jest płatny - 3 zł za dzień pobytu (najwygodniejszym rozwiązaniem jest wpłata na konto).

Wdzydzki Park Krajobrazowy jest częścią Parku Narodowego Bory Tucholskie. Sam w sobie jest doskonałą bazą turystyczną. Jego wizytówką są dziewicze lasy, ogromne jeziora i piękna, tradycyjna architektura. W samym centrum parku krajobrazowego znajduje się Krzyż Jezior Wdzydzkich łączący cztery jeziora. Łącznie tworzą one krzyż o ramionach 9 i 11 km długości. Co ciekawe, łącznie przez rezerwat biegnie aż 180 ścieżek rowerowych! Szlaki są świetnie oznaczone, a na drodze pojawiają się znaki informacyjne. Dowiesz się z nich historii regionu, a także przeczytasz o mijanej roślinności i zwierzętach, które tu żyją. 

Kaszuby - co zobaczyć, gdzie wybrać się na trasie? 

Jedną z najciekawszych kaszubskich atrakcji jest najstarszy polski skansen - założony w 1906 roku Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich. Wstęp kosztuje 13 zł. Będąc we Wdzydzach warto także wejść na 36 m wieżę widokową, z której rozpościera się wspaniały widok na jeziora. Po drodze będziemy mijać także miejscowość okrzykniętą mianem jednej najbardziej z urokliwych kaszubskich wsi - Juszki. Zobaczysz tu tradycyjne, drewniane domy z przełomu XIX i XX wieku. Po środku lasu, w Lizakach, będziesz mógł zwiedzić zabytkowy kościół św. Judy Tadeusza z 1755 roku.

Na trasie, w okolicy Człuchowa, tuż przy Białym Borze (oddzielone od miejscowości lasem i stadniną), roztacza się Jezioro Bielsko. Wyjątkowo piękne, z wyspą w południowej części, będzie doskonałym miejscem na odpoczynek w trakcie jazdy. W jego północnej części znajduje się przystań rybacka. Teren wokół jeziora jest pagórkowaty.
Mała miejscowość z mnóstwem ciekawych miejsc - Ustka, co zwiedzić w pierwszej kolejności? Przede wszystkim warto zatrzymać się przy latarni morskiej. Znajdziesz ją po wschodniej stronie falochronu - u ujścia rzeki Słupi do morza. To wyjątkowa budowla, którą tworzy oryginalna ośmiokątna wieża wraz z przylegającym budynkiem latarników. Wśród innych obiektów tego typu wyróżnia ją mnóstwo gzymsów, daszków i… kilkanaście okien w różnych rozmiarach. Legenda głosi, że w wieży mieszka duch. Wstęp na latarnię w Ustce kosztuje 8 zł. Ustka, co warto zobaczyć, ma najdłuższą i uznawaną przez wielu za jedną z najładniejszych promenad w Polsce. Na 2-kilometrowym deptaku nie tylko kupisz pamiątki oraz zjesz posiłek, ale także przy odrobinie szczęścia wysłuchasz koncertu w muszli koncertowej.

Słowiński Park Narodowy jest jednym z dwóch, obok Wolińskiego, nadmorskich parków narodowych w Polsce. Wydmowy pas mierzei, system jezior przymorskich, a także liczne bory i lasy wprawiają w zachwyt turystów. Wstęp do Parku jest biletowany, kosztuje 16 zł. Będąc na jego terenie warto zobaczyć ruchome wydmy koło Łeby, wydmę czołpińską, Wzgórze Rowokół, latarnię morską w Czołpinie (4 zł) i Skansen Wsi Słowińskiej w Klukach (21 zł).

Na północy Kaszub, będziesz mijać miejsce wyjątkowe. Jezioro Żarnowieckie zachwyca ukształtowaniem terenu (Wysoczyzna Żarnowiecka), wyjątkową czystością zbiornika oraz fascynującą historią. Po I Wojnie Światowej tereny jeziora i pobliskiej wsi Nadole zostały przypisane Polsce. Miejscowość otoczona terenami niemieckimi, tylko przez Jezioro Żarnowieckie miało styczność z krajem. Obecnie jezioro kojarzone jest głównie z planami, wg. których w latach 80-tych, miała tu powstać elektrownia jądrowa. Co ciekawe, obecnie nad jeziorem znajduje się największa w Polsce elektrownia szczytowo-pompowa.

Trójmiasto słynne jest przede wszystkim z gdańskiego Starego Miasta i sopockiego mola. Trasa Wanogi biegnie przez Gdynię. Co zobaczyć w tym mieście? Jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych jest Akwarium Gdyńskie, które znajdziesz na końcu Molo Południowego. Na trzech piętrach akwarium żyje blisko 2 tysiące zwierząt z 250 gatunków. Zobaczysz tu nie tylko ryby, gady i płazy morskie, ale także bezkręgowce ze wszystkich mórz świata. Bilet wstępu kosztuje 32 zł. Innym ciekawym miejscem jest Centrum Nauki Experyment, gdzie można samodzielnie przeprowadzać eksperymenty fizyczne i przyrodnicze na ponad 200 interaktywnych stanowiskach. Wstęp biletowany - 25 zł.

Na północno-wschodnim fragmencie wysoczyzny morenowej Pojezierza Kaszubskiego będziesz przejeżdżać przez Trójmiejski Park Krajobrazowy. Około 90% terenu Parku to lasy, przez które przebiega 8 ścieżek rowerowych. Najdłuższa z nich ciągnie się od Wejherowa do Gdyni i mierzy 43 km. Miłośnicy historii mogą zwiedzić tu jedno z najstarszych w Polsce sanktuarium Męki Pańskiej - Kalwarię Wejherowską.

Noclegi lub miejsca postojowe

Organizatorzy maratonu rowerowego Wanoga Gravel polecają, jako rozsądne miejsce postojowe, kompleks wypoczynkowy Szarlota w Kościerzynie. Znajdziesz tu nocleg dostosowany do preferencji - w hotelu lub domkach letniskowych. Ze względu na fakt, że trasa jest pętlą, to doskonały punkt wypadowy do trasy. Dobrym pomysłem wydaje się postój w tym miejscu kilka dni przed lub po Wanodze. Szarlota leży w pięknym miejscu, nad jeziorem Osuszyno, więc relaks będzie przyjemnością. Małe wakacje mogą sprzyjać turystyce. Muzeum American Old Cars (bilety 20 zł) czy Muzeum Kolejnictwa (17 zł) w Kościerzynie, są tym co warto zobaczyć w wolnym czasie.

Organizatorzy szacują, że trasę powinni pokonać się w maksymalnie 4 dni. Jadąc przez Wybrzeże i Kaszuby noclegi są zatem koniecznością. Przeważająca część trasy biegnie w okolicy pól namiotowych. Dobrym i ekonomicznym rozwiązaniem jest zabranie namiotu i spanie w plenerze. Będąc na wysokości Jeziora Bielsko warto poszukać noclegu w Białym Borze. Znajdziesz tu przytulne gospodarstwa agroturystyczne. Rozsądnym jest wcześniejsze zaplanowanie miejsc postojowych szczególnie nad morzem. Chociaż Ustka i Gdynia posiadają bogatą bazę noclegową, w szczycie sezonu turystycznego, spontaniczne znalezienie kwatery może być trudne i kosztowne.

Dobrze wiedzieć

Szlakami Wanoga Gravel przejedziesz całym rokiem. Ze względu na długość szlaku, warto jednak wybrać się w podróż latem, kiedy dni są długie, a pogoda zwykle sprzyja.

Przygotowując się do maratonu, musisz wziąć pod uwagę, że trasa została opracowana dla użytkowników zaawansowanych. Na trasie czeka wiele przewyższeń - łącznie to około 5 km jazdy w pionie. Napotkasz także miejsca, gdzie będziesz musiał przeprowadzić rower.

Trasa biegnie przez wyjątkowo piękne tereny. Jeżeli jesteś fanem odpoczynku nad wodą, warto zabrać rzeczy do pływania. Przydadzą się zarówno w części biegnącej przez jeziora Borów Tucholskich, jak i nad morzem.

Praktyczne wskazówki

Większość trasy biegnie przez lasy i tereny zielone, a mijane miejscowości są przeważnie niewielkie. Z tego powodu konieczne jest dobre spakowanie bagażu. Warto dobrze przemyśleć i zabrać odpowiednią ilość prowiantu oraz wody. Niezbędna jest też apteczka z podstawowym zestawem medykamentów. Rozsądnym będzie spakowanie narzędzi do drobnych napraw w razie awarii na trasie.