Trójstyk Wisztyniec i Suwalski Park Krajobrazowy

Opis trasy

Trasa rowerowa Trójstyk Wisztyniec i Suwalski Park Krajobrazowy to malownicza i niezwykle interesująca wyprawa przez urokliwe zakątki północno-wschodniej Polski. Zaprasza ona podróżników na fascynującą przygodę przebiegającą przez różnorodne krajobrazy, obfitujące w prawdziwe bogactwo przyrody i lokalnej kultury. 

Proponowana trasa to pętla licząca sobie 63 kilometry, będąca ucztą dla osób lubiących odkrywać i zwiedzać nowe miejsca. Do tego dochodzi Trójstyk Wisztyniec, czyli styk trzech granic Polski, Litwy i Rosji. Całą pętlę można pokonać w około 5 godzin, choć w głównej mierze zależy to od ilości czasu przeznaczonego na zwiedzanie okolicznych atrakcji. Trasa nie jest wymagająca, przewyższenia raczej nie robią wrażenia, bo pod górę jest tylko 554 metry, a z góry 556 metrów. Jest więc ona łagodna i przyjemna, w większości poprowadzona drogami utwardzonymi. Czasem jednak szuter też się trafi, choć tylko 40% trasy jest nieutwardzona. Spokojnie można poruszać się na gravelu, trekkingu, czy MTB.

Początek i koniec pętli jest usytuowany przy Suwalskim Parku Krajobrazowym, Rezerwacie z Głazami i Jeziorami. Od razu na początku jest dostępna pierwsza atrakcja, czyli Stary Młyn w Turtulu. Początek trasy jest szutrowy, ale już na pierwszym skręcie w lewo nawierzchnia przechodzi w utwardzoną. Należy nią jechać aż do miejscowości Bachanowo, gdzie po prawej stronie będzie jezioro Hańcza, najgłębsze jezioro w Polsce. Kolejną miejscowością jest Przełomka, do której można dojechać skręcając w prawo przy Chacie Klejmontów. Następnie, skręcając po raz kolejny w prawo, znajdujemy kolejną atrakcję – czyli Wieżę Widokową na Górze Leszczynowej.

Kolejny punkt trasy to miejscowość Mierkinie, do której prowadzi szlak Green Velo, a za nią można zrobić przerwę na Plaży Stara Hańcza. Po zasłużonym odpoczynku należy jechać w stronę miejscowości Kłajpeda, Antosin i dopiero we wsi Okliny trzeba odbić w lewo i jechać dalej Green Velo aż do miejscowości Mauda. Tutaj należy skręcić w prawo do wsi Leszkiemie i stąd już prosta droga do najważniejszego punktu wycieczki, czyli do Trójstyku Wisztyniec. Żeby tam dojechać należy skorzystać z drogi nr 651 i skręcić na parking przy trójstyku.

Po wizycie na trójstyku trzeba cofnąć się drogą 651 i jechać nią do miejscowości Grzybnia i odbić dwa razy w lewo. Ta droga doprowadzi do Jeziora Wiżajny, wzdłuż którego dojedziemy do miejscowości Burniszki i Stankuny. Trzeba tutaj skręcić w prawo i dojechać do wsi Wiłkupie. Następnie kierujemy się do miejscowości Wiżajny, gdzie można uzupełnić zapasy picia i jedzenia. Z Wiżajn jedziemy drogą 651 w stronę Marianki i do uroczyska Bondziszki. Potem zmierzamy w stronę miejscowości Poplin i Smolniki, za którymi znajduje się miasteczko Jaczne i jezioro Kamenduł. Przy Cmentarzu Ewangelickim w Łopuchowie trzeba skręcić w lewo do miejscowości Łopuchowo, a później przez Wodziłki i Szeszupy do Starego Młyna w Turtulu, gdzie kończy się wycieczka.

Dojazd do trasy

Najłatwiej dojechać do trasy samochodem. Z uwagi na liczne parkingi w okolicy nie ma problemu, żeby zostawić samochód. Biorąc pod uwagę, że trasa jest pętlą, to po powrocie można załadować rower do samochodu i od razu wrócić do domu. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby jako środek transportu wybrać pociąg. W takim przypadku można dojechać do Suwałk pociągami Polregio i dalszą drogę pokonać rowerem lub PKS do Wiżajn i stamtąd rozpocząć wyprawę.

Atrakcje na trasie

• Suwalski Park Krajobrazowy, Rezerwat z Głazami i Jeziorami — wyjątkowy rezerwat przyrody znajdujący się w północno-wschodniej Polsce, w woj. podlaskim. Jest to jeden z największych parków krajobrazowych w kraju, oferujący niezwykle malownicze krajobrazy i bogactwo przyrodnicze. Charakterystyczną cechą Suwalskiego Parku Krajobrazowego są jego głazy narzutowe, które są pozostałością po ostatnim zlodowaceniu, kiedy to lądolód przyniósł wielkie głazy na te tereny. Te tzw. eratyki, rozsiane po parku, nadają mu niepowtarzalny charakter. Wiele z tych głazów jest także elementem legend i miejscowych opowieści, co wzbogaca doznanie odwiedzających.
  
  
• Jezioro Hańcza — to jeden z najpiękniejszych i największych zbiorników wodnych w Polsce, położony w północno-wschodniej części kraju. Leży w malowniczej scenerii Suwalszczyzny, w województwie podlaskim. Jest to jezioro o wyjątkowo głębokim i tajemniczym charakterze, które zachwyca zarówno swoją urodą, jak i unikalnymi cechami przyrodniczymi. Hańcza cechuje się głębokością sięgającą aż 108,5 metrów, co czyni je jednym z najgłębszych jezior w Polsce i Europie. Jezioro ma około 9.2 km długości i 3.4 km szerokości, a jego powierzchnia wynosi około 24,5 km2. Wody jeziora Hańcza są krystalicznie czyste, a ich barwa zmienia się od intensywnego błękitu do turkusowej, zależnie od warunków pogodowych i pory roku. Brzegi jeziora porośnięte są gęstym lasem, tworząc piękne naturalne krajobrazy.

• Stary Młyn w Turtulu — z dokumentów historycznych wynika, że młyn istniał w Turtulu już w połowie XVII wieku i działał aż do roku 1963. Obecnie zachowała się jego część gospodarcza, wraz z domem mieszkalnym zbudowanym z cegły w 1933 roku. Obiekt ten jest obecnie zarządzany przez Suwalski Park Krajobrazowy. Z dawnego młyna pozostały jedynie ruiny murów, a przed nimi znajduje się grobla i stawidło młyńskie, które spiętrza wody Czarnej Hańczy. Dzięki nim powstał uroczy zakątek przed młyńskim stawem o cechach jeziorka. Otoczony jest wysokimi i stromymi krawędziami doliny, które wchodzą w skład tzw. ozu turtulskiego.
  
  
• Punkt widokowy w Turtulu — aby dostać się w to miejsce, należy pokonać strome wzniesienie, którego szczyt osiąga wysokość 231 m n.p.m. Z tego punktu roztacza się wspaniała panorama obejmująca malowniczą dolinę, Czarną Hańczę oraz majestatyczny łańcuch 13 pagórków polodowcowych, nazwanych ozem turtulskim, które górują nad tą wspaniałą doliną.
  
  
• Kładka „U źródeł Szeszupy” — jest to ścieżka edukacyjna opowiadająca historię rzeki Szeszupa, stanowiącej naturalną granicę między Polską a Litwą.
  
  
• Wodziłki — wieś znajdująca się na Suwalszczyźnie, związana ze staroobrzędowcami. To oni osiedlili się na jej ziemiach i znaleźli schronienie przed rosyjskimi prześladowaniami, a tym samym stali się założycielami tej miejscowości.
  
  
• Molenna staroobrzędowców w Wodziłkach — pochodzi z 1921 roki i jest częścią parafii Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego. Drewniana konstrukcja z trójkondygnacyjną wieżą stoi na kamiennej podmurówce. Molennę staroobrzędowców wpisano do rejestru zabytków już 2 września 1983 roku, co świadczy o jej historycznej i kulturowej wartości dla regionu.

• Plaża gminna Jeziora Kameduł w Jeleniewie — wyjątkowe miejsce, które przyciąga zarówno lokalnych mieszkańców, jak i turystów z dalszych regionów. Położona nad brzegiem urokliwego jeziora plaża oferuje wspaniałe możliwości relaksu, rekreacji i kontaktu z naturą. Jezioro Kameduł, stanowiące tło dla tej plaży, zachwyca czystą, spokojną wodą i malowniczym otoczeniem. To miejsce, gdzie miłośnicy wodnych atrakcji na pewno nie będą się nudzić. Piaszczysty brzeg zachęca do wylegiwania się na słońcu, a ciepłe, płytkie wody jeziora są doskonałe dla rodzin z dziećmi. Plaża to również miejsce spotkań i pikników. W okolicy znajdują się ławki i stoły oraz miejsca do grillowania, co sprawia, że jest to doskonałe miejsce na spędzenie czasu z rodziną i przyjaciółmi.
  
  
• Stary młyn w Jacznie — historyczna budowla, która zachwyca swoją atmosferą i charakterem. Usytuowany w malowniczej okolicy, zabytkowy młyn jest nie tylko cennym elementem dziedzictwa kulturowego. Jest również miejscem, które przyciąga uwagę miłośników historii, architektury i przyrody. Jego solidna konstrukcja i rustykalny wygląd przypominają o dawnych czasach, kiedy to młyny odgrywały ważną rolę w lokalnej społeczności, mieląc zboże na mąkę i dostarczając podstawowe produkty do wspólnego stołu.
  
  
• Punkt widokowy „U Pana Tadeusza” — na drewnianej platformie, usytuowanej na wysokości 225 metrów n.p.m. można podziwiać zapierający dech w piersi widok. Panorama, jaką można stąd zobaczyć, obejmuje północno-wschodnią część Suwalskiego Parku Krajobrazowego (w kierunku południowym), a także jeziora Kleszczowieckie: Kojle, Perty i Purwin. To właśnie one dominują w centralnej części tego malowniczego krajobrazu. W oddali widać kontury gór Jesionowa, Cisowa i Krzemieniucha, dodając jeszcze więcej uroku temu wspaniałemu widokowi. Punkt widokowy swoją nazwę zawdzięcza kręconemu tutaj filmowi „Pan Tadeusz” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Korzystać z punktu widokowego można w godzinach 10-18, za drobną opłatą w wysokości 4 zł.
  
  
• Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą — to wyjątkowe miejsce objęte ochroną rezerwatową w 1972 roku, które słynnie ze znajdujących się tam różnej wielkości skalnych bloków — ich łączna liczba szacowana jest na około 10 000 sztuk. Wszystkie te głazy zostały pozostawione przez lądolód.
  
  
• Góra Leszczynowa — warto się tu zatrzymać i dotrzeć na szczyt, by obejrzeć z wieży widokowej piękną panoramę okolicy. Góra ta znajduje się mierzy 272 m n.p.m., dlatego uznaje się ją za jedno z najwyższych wzniesień tego miejsca. Aby dostać się z parkingu do punktu widokowego, trzeba podążać ścieżką prowadzącą przez malowniczy las grądowy.

• Molo nad jeziorem Wiżajny — jest to drewniane molo, które wychodzi na jezioro, umożliwiając odwiedzającym podziwianie jego piękna oraz cieszenie się bliskością natury. Z mola można oglądać jezioro Wiżajny, które słynie z krystalicznie czystej wody i otaczających go lasów. Molo to także doskonałe tło do robienia zdjęć, zarówno krajobrazowych, jak i portretowych.
  
  
• Uroczysko Bondziszki — zlokalizowane w rejonie jezior Kleszczów, Czarna Hańcza i Purwin. Tworzy obszar o charakterze mokradeł i torfowisk, a także lasów i zbiorników wodnych. To miejsce jest domem dla wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt, które odnajdują tu swoje siedliska wśród wilgotnych łąk i bagien. Ważnym elementem uroczyska Bondziszki jest Cisowe Wzgórze, będące stanowiskiem archeologicznym. To również miejsce, które posiada walory krajobrazowe i widokowe, oferując panoramę na piękne tereny Suwalskiego Parku Krajobrazowego.
  
  
• Wisztyniec — trójstyk granic Polski, Rosji i Litwy — jest to jedno z nielicznych miejsc, gdzie granice Polski, Litwy i rosyjskiego Obwodu Kaliningradzkiego spotykają się w jednym punkcie. Wyjątkowy granitowy słup graniczny, nazywany „Wisztyniec” jest główną atrakcją tego miejsca. Na jego powierzchni widnieją nazwy sąsiednich państw, tworząc symboliczny punkt spotkania trzech kultur i historii. Trójstyk “Wisztyniec” to jeden z najlepiej dostępnych i zagospodarowanych trójstyków w Polsce. W otoczeniu tego punktu znajduje się wiele dodatkowych atrakcji. Na powiatowym parkingu można skorzystać z kamery on-line, żeby uwiecznić chwile w formie „webfie” lub przesłać pozdrowienia znajomym. Nieopodal znajduje się również specjalny „rowerowy tron”, będący częścią szlaku Green Velo, zachęcającego do wypoczynku i cieszenia się pięknem okolic.
  
  
• Wieża widokowa w Malesowiźnie — 15-metrowy obiekt znajdujący się na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Będąc na samej górze można podziwiać widok na wyjątkową, rynnową dolinę z charakterystycznym fragmentem ozu turtulskiego, a także panoramę parku i Górę Cisową.

Noclegi lub miejsca postojowe

Niedaleko startu, w miejscowości Malesowizna, znajduje się parking, na którym można zostawić samochód. Dalej, w miejscowości Jeleniewo, jest drugi parking. W trakcie wycieczki odpocząć można w Czarnej Bani w Wodziłkach, a także w MOR Mierkinie i Bolcie przy Trójstyku „Wiztyniec”. Z uwagi na charakter trasy noclegi nie są potrzebne. Jeśli jednak wyprawa rozciągnie się na dwa dni, nocleg można znaleźć w gospodarstwach agroturystycznych w Wiżajnach.

Gdzie zjeść

Wzdłuż jeziora Wiżajny jest sporo miejsc, gdzie można spróbować lokalnej kuchni, na przykład w Gospodzie Jadźwing znajdującym się w Smolnikach. Bliżej początku trasy można zjeść w Gościńcu Użmauda w Rakówku. Natomiast zapasy jedzenia można uzupełnić w sklepach w Wiżajnach, Smolnikach, czy Hańczy.

Dobrze wiedzieć

Najlepiej zaplanować trasę w okresie letnim, żeby móc wykorzystać długie i ciepłe dni na skorzystanie z licznych plaż wokół Hańczy i Wiżajn. Trasa jest przyjazna dzieciom, choć trzeba wziąć poprawkę na czas jazdy i być może zaplanować jakiś nocleg. Na pewno będzie to nie lada atrakcja dla dzieci.

Praktyczne wskazówki

Warto zabrać ze sobą nawigację GPS lub telefon z wgranym śladem — trasa w większości powinna być dobrze oznakowana, szczególnie że pokrywa się ze szlakiem Green Velo. Mogą się zdarzyć jednak odcinki, na których trzeba będzie posiłkować się GPS lub mapą. Podstawowe narzędzia i łatki też są wymagane, trasa prowadzi bowiem lasami, więc może być trudno o serwis rowerowy. Multitool i zestaw naprawczy to absolutne minimum, które powinno znaleźć się na wyposażeniu. Dodatkowo zapas jedzenia, choć ten można uzupełnić w okolicznych sklepach — trzeba jednak założyć, że nie wszędzie da się płacić kartą, na pewno jakaś gotówka będzie przydatna.