Szlakiem krzyżackich warowni – od Giżycka do Świętej Lipki

Przebywając na Mazurach, warto wybrać się na przejażdżkę rowerową szlakiem dawnych warowni. Okolice Giżycka, Kętrzyna i Świętej Lipki obfitują bowiem w historyczne miejsca, zapewniając wiele pozytywnych wrażeń podczas wycieczki. To ciekawy pomysł na kilkugodzinną wyprawę dla doświadczonych rowerzystów, chcących połączyć aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu z możliwością zobaczenia lokalnych atrakcji.

Miasto Ryn to doskonały przykład ciekawej architektury spotykanej na trasie.

Trasa rowerowa Giżycko-Święta Lipka rozciąga się na dystansie 76,6 km. Ta około 6-godzinna wycieczka przypadnie do gustu osobom zainteresowanym historią, naturą i spokojnymi okolicami. Częściowo przebiega ona wzdłuż szlaku kolejowego na Warmii, biegnącego nasypem dawnej linii PKP. Cechuje ją średni poziom trudności oraz zróżnicowane nawierzchnie, stąd warto wybrać się na przejażdżkę rowerem trekkingowym lub górskim. Spory dystans oraz odcinki ze wzmożonym ruchem samochodowym powodują, że wycieczka ta nie jest polecana dla dzieci.

Ponad 63 km całego szlaku można pokonać po asfalcie, a nieco powyżej 6 km — po drodze utwardzonej. Przez niemal 4 km należy poruszać się po kostce brukowej, a ponad 2 km — po nieutwardzonym trakcie. 75% całego dystansu wiedzie po ulicach, a około 10% - po drodze krajowej. Kilka kilometrów można przemieszczać się po bocznych uliczkach i drodze rowerowej. Na kolarzy czekają także kilkusetmetrowe odcinki ścieżek i single tracków. Przewyższenie na całej długości trasy z Giżycka, przez Ryn i Kętrzyn do Świętej Lipki wynosi nieco ponad 90 metrów.

Przebieg trasy rowerowej Giżycko-Święta Lipka

Wycieczkę rowerową z Giżycka najlepiej rozpocząć z okolic dworca PKP. Jadąc wzdłuż torów ul. Kolejową, a następnie odbijając w prawo w Nadbrzeżną, można dotrzeć do mostu nad kanałem Giżyckim. Przejeżdżając przez niego na drugą stronę, wzdłuż ul. Moniuszki należy skorzystać z wydzielonej ścieżki rowerowej — na jej końcu kontynuując wycieczkę na wprost po ul. Turystycznej. Znajduje się tu pierwsza z atrakcji wyprawy, czyli Twierdza Boyen o charakterystycznym kształcie. Poruszając się dalej szutrową ścieżką wokół muru, trzeba dotrzeć do drogi krajowej nr 59, po czym skręcić w lewo.

Zamek krzyżacki w Giżycku to miejsce prawdziwie urokliwe.

Po około kilometrowej przejażdżce przez las należy ponownie wjechać na ścieżkę dla rowerów prowadzącą przez Wilkasy. Odbijając przed rondem w prawo, trzeba przemieszczać się wzdłuż ul. Olsztyńskiej i kierować się lekko w prawo za Gminnym Ośrodkiem Kultury. Jadąc prowadzącą pomiędzy domami ul. Lipową, po około 300 metrach konieczne będzie skręcenie w lewo, w ul. Sosnową. Na jej końcu widoczna będzie brukowana droga wzdłuż głównej ul. Olsztyńskiej. Podróżując nią, a następnie włączając się do ruchu na drodze krajowej nr 59, trzeba minąć na wprost niewielkie Wilkaski i Szczybały Giżyckie oraz wjechać do położonej najwyżej na całym dystansie miejscowości Skop.

Minąwszy dwie położone naprzeciw siebie zatoczki autobusowe, należy wypatrywać skrętu w lewo, w kierunku Monetek. Spokojna dróżka pośród pól poprowadzi wzdłuż obrzeży tej wioski, przechodząc następnie w szutrowy trakt. Na jego końcu — po dotarciu do wsi Stara Rudówka — trzeba odbić w prawo. Kierując się cały czas przed siebie, można minąć Hermanową Wolę i dojechać do Rynu, miasta z kilkoma ciekawymi atrakcjami. Skręcając z ul. Zamiejskiej w lewo, w ul. Kopernika, tuż przed rondem po prawej stronie można będzie zauważyć ważny dla lokalnej społeczności obiekt, czyli zamek Ryn. Wjeżdżając na plac za przystankiem, można obejrzeć budynek z bliska, po czym — odbijając dwukrotnie w lewo — wrócić ponownie na rondo. Zjeżdżając z niego w pierwszą drogę w prawo, a po nieco ponad 100 metrach — odbijając ponownie w tę samą stronę w brukowaną uliczkę prowadzącą pod górę, można dotrzeć do zabytkowego wiatraka holenderskiego oraz wieży ciśnień, skąd roztacza się piękny widok na okolicę.

Widok na piękne miasto Ryn.

Po powrocie na rondo należy skorzystać z drugiego zjazdu, a po chwili — skręcić w lewo w ul. Albina Nowickiego. Po pokonaniu 800 metrów konieczne będzie odbicie jeszcze raz w lewo, w kierunku Knis. Przemieszczając się wzdłuż granicy lasu oraz zgodnie z przebiegiem głównej drogi, można minąć pozostałości starego schronu bojowego oraz wioski Knis, Salpik, Bałowo, Nakomiady i Wajsznory.

Kolejna miejscowość na trasie to Kętrzyn. Wjeżdżając do miasta ul. Ogrodową, na wysokości szkoły podstawowej należy odbić w prawo. Przemieszczając się ul. Chopina, po chwili na wprost można zobaczyć zamek krzyżacki, w którym znajduje się warte zwiedzenia muzeum. Nieco w głębi, po lewej stronie, zlokalizowana jest także Bazylika Mniejsza pw. św. Jerzego. Po krótkiej przerwie na wizytę w obiekcie trzeba ul. Pocztową dotrzeć do ronda, a na nim — skręcić w lewo. Jadąc ul. Traugutta, na kolejnym skrzyżowaniu o ruchu okrężnym należy skierować się na pierwszy zjazd. Przy ul. Sikorskiego położony jest plac Piłsudskiego, a przy nim — zabytkowy miejski ratusz. Podążając dalej tą samą ul., warto w miarę możliwości przyjrzeć się bliżej dekoracyjnym fasadom starych kamienic. Na jej końcu trzeba będzie wykonać manewr skrętu w prawo, a na najbliższym rondzie — w lewo. Podróżując ul. Gdańską, można wyjechać poza Kętrzyn.

Majestatyczny zamek krzyżacki w Kętrzynie.

Przemieszczając się wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 594, należy minąć na wprost Trzy Lipy, położone najniżej na całym dystansie Biedaszki oraz Pieckowo. Już tylko krótki odcinek przez zalesiony teren dzieli od głównej atrakcji Świętej Lipki, czyli słynnego sanktuarium maryjnego — doskonale widocznego z głównej drogi. Po jego zwiedzeniu warto odbić nieco w prawo i przejechać obok cmentarza Święta Lipka, ruszając w drogę powrotną. Prowadzi ona początkowo po tej samej trasie — przez Pieckowo, Biedaszki i Trzy Lipy do Kętrzyna. Na pierwszym napotkanym w tym mieście rondzie należy odbić w prawo, a po około 300 metrach — za niewielkim skwerkiem — w lewo. Ulicą Sikorskiego można dotrzeć do ronda Jana Pawła II, przy którym trzeba skierować się w ul. Traugutta. Kolejne skrzyżowanie o ruchu okrężnym należy minąć na wprost. Odbijając po chwili w prawo, w ul. Krótką, a na jej końcu w lewo w Dworcową, można dojechać do dworca PKP w Kętrzynie. Stąd komunikacją zbiorową da się łatwo dotrzeć do Giżycka, z którego startowała opisana wycieczka, bądź do innego wybranego miasta.

Początek wycieczki przewidziano przy dworcu PKP w Giżycku. Dojeżdżają tu pociągi między innymi z Ełku, Kętrzyna i Olsztyna. Na miejsce startu można dotrzeć także z okolicznych miejscowości za pośrednictwem lokalnych połączeń autobusowych – dworzec PKS jest zlokalizowany tuż obok kolejowego. Nieopodal znajduje się również duży, bezpłatny parking, na którym można pozostawić swój samochód.

Podróżując szlakiem z Giżycka do Świętej Lipki, można natknąć się na szereg interesujących atrakcji. Ciekawe punkty do zobaczenia czekają tu zarówno na pasjonatów historii, jak i miłośników przyrody oraz pięknych widoków.

W jakich miejscach warto zaplanować krótki postój na zwiedzanie?

• Zamek Ryn – położony między dwoma jeziorami: Ryńskim i Ołów, znajduje się w samym centrum miasteczka. To XIV-wieczna krzyżacka budowla, pełniąca przez stulecia rolę warowni i więzienia. Obecnie w jej wnętrzu istnieje luksusowy hotel. Zamek Ryn można zwiedzać z przewodnikiem jedynie w weekendy o wyznaczonych godzinach, wykupując bilet w cenie 15 zł.

• Wiatrak holenderski z XIX wieku – położony w miejscowości Ryn. Niegdyś służył do mielenia ziarna, a współcześnie został przekształcony w przytulny, malutki hotel. Rozciąga się stąd wspaniały widok na okolicę i jezioro Ryńskie.

• Wieża ciśnień w Rynie – historyczny obiekt zlokalizowany nieopodal wiatraka holenderskiego, wzniesiony w 1939 roku. W jego wnętrzu znajduje się galeria dokumentująca historię oraz współczesność miasteczka, a wstęp dla zwiedzających jest darmowy.

• Zamek krzyżacki w Kętrzynie – XIV-wieczny obiekt gotycki, pełniący funkcję siedziby prokuratora krzyżackiego, a następnie starosty pruskiego i urzędu finansowego. Obecnie w środku urządzono Bibliotekę Miejską i Muzeum Regionalne, które można zwiedzić po zakupie biletu za 17 zł.

• Bazylika Mniejsza św. Jerzego w Kętrzynie – kościół wzniesiony w XIV wieku na miejscu dawnej strażnicy. Utrzymany w stylu gotyckim i przypominający krzyżacki zamek, zachwyca swym ogromem i kunsztowną architekturą.

• Eklektyczny ratusz w Kętrzynie – obiekt wybudowany pod koniec XIX wieku przy obecnym placu Piłsudskiego, będący siedzibą władz miejskich, a aktualnie – urzędu stanu cywilnego. Warto obejrzeć go z zewnątrz, zwracając uwagę na urozmaiconą bryłę i stylizowany portal.

• Pozostałości murów miejskich w Kętrzynie – wzniesione w XIV wieku obwarowania, początkowo drewniane, później murowane. Rozebrano je po pożarze w XVIII wieku, wykorzystując materiał do odbudowy zniszczonego miasta. Obecnie najlepiej zachowany fragment znajduje się za kościołem św. Jerzego oraz w północno-zachodniej i północno-wschodniej części miast.
  
  
• Sanktuarium Święta Lipka – miejsce licznych pielgrzymek, zwane „Częstochową Północy”. Stanowi jeden z najpiękniejszych okazów późnego baroku w Polsce, zachwycając swym przepychem oraz bogatym wyposażeniem – freskami, rzeźbami, obrazami, wyrobami złotniczymi i kowalskimi.

• Twierdza Boyen w Giżycku – XIX-wieczna budowla w kształcie gwiazdy, stanowiąca na przełomie XIX i XX wieku ważny obiekt militarny. Jest ona udostępniana dla zwiedzających, a bilet normalny w sezonie letnim kosztuje 20 zł.
  
  
• Jezioro Niegocin – sąsiadujący z Giżyckiem akwen, trzeci pod względem wielkości w Krainie Jezior Mazurskich. Jego powierzchnia wynosi 2604 ha. W zlokalizowanych przy brzegu przystaniach można wypożyczyć rowerki wodne, deski SUP czy skorzystać ze zorganizowanych rejsów.

Ponieważ pokonanie trasy z Giżycka do Świętej Lipki zajmuje raptem kilka godzin, nie ma potrzeby organizowania noclegów. Decydując się jednak na pozostanie w okolicy na noc, hotelu lub obiektu agroturystycznego warto poszukać w Rynie, Kętrzynie lub Giżycku. Krótszą przerwę można zaplanować w malowniczej okolicy ryńskiej wieży ciśnień, na placu przed kętrzyńskim ratuszem lub na skwerze w sąsiedztwie sanktuarium Święta Lipka.

Na początku przejażdżki – w Giżycku – można zatrzymać się w jednej z kilku restauracji, w której serwowana jest świeżo przyrządzona ryba. Punkty gastronomiczne znajdują się również w Rynie – w pobliżu portu oraz w Kętrzynie, w sąsiedztwie trasy. Coś smacznego znajdą tu zarówno miłośnicy polskiej kuchni, jak i dań tureckich czy włoskich. Po drodze mija się również sporo sklepów spożywczych, w których można kupić napoje i przekąski.

Wycieczkę szlakiem krzyżackich warowni można zaplanować zarówno na wiosenne czy letnie dni, jak i na jesień. W upalny dzień kąpieli można zażyć w jeziorze Niegocin, położonym na samym początku opisanej trasy, a także w Rynie – nieopodal zamku. Dobrze więc do sakwy czy plecaka włożyć ręcznik i strój kąpielowy.

Jeśli planowana wycieczka przebiegać ma poza sezonem letnim, warto pamiętać o dobrym oświetleniu rowerowym oraz odblaskowej odzieży, najlepiej w formie przeciwwiatrowej kurtki czy bluzy – to z uwagi na spore fragmenty trasy współdzielone z samochodami. Z tego samego względu, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, warto też założyć dobrze dopasowany kask.

Aby uniknąć tłumów, atrakcje Rynu, Giżycka czy Świętej Lipki najlepiej odwiedzać w tygodniu.

W torbie rowerowej warto mieć zapasową baterię do nawigacji oraz cieplejszą bluzę i czapkę na wypadek pogorszenia pogody. Choć trasa przebiega przez obszary miejskie, gdzie nie brakuje sklepów, należy zawsze mieć przy sobie spory zapas wody w bukłaku czy napojów izotonicznych w bidonach – zwłaszcza jeśli na ten dosyć długi szlak wybieramy się w upalnym sezonie letnim.

Serwis i sklep rowerowy można znaleźć w Giżycku – około kilometra od wyznaczonej trasy, a także w pobliżu ścieżki w Kętrzynie.