Rowerowy szlak Doliny Karpia

Opis trasy

Dolina Karpia obfituje w moc atrakcji zarówno turystycznych, jak i przyrodniczych. Obszar ten, leżący na terenie siedmiu małopolskich gmin, ma naprawdę sporo do zaoferowania. To niezwykle malownicze byłe zagłębie hodowli karpia nacieszy oko nawet najbardziej wymagających cyklistów, a znajdujące się na trasie ciekawe miejsca umilą czas spędzony na wyciecze. W regionie znajdziemy wiele obiektów objętych programem Natura 2000. Wyprawa rowerowa Doliną Karpia może być również dobrym urozmaiceniem pobytu dla rodzin, które wybierają się do Energylandii w Zatorze. 

Szlak tworzy pętlę o długości ok. 86 km. Miejscami rowerzysta będzie miał do czynienia z podjazdami, które niewprawionym mogą sprawiać trudności. W większości prowadzi mało używanymi drogami asfaltowymi ze wciąż czynnym ruchem drogowym. Jedynie 11% trasy wiedzie ścieżkami rowerowymi, co warto wziąć pod uwagę, planując wyprawę z dziećmi.

Start znajduje się w punkcie informacyjno-rekreacyjnym w centrum miasteczka Osiek, służącym jako MOR. Obok niego umieszczona jest tablica, z której można dowiedzieć się kilku ciekawych informacji o regionie. W sąsiedztwie wiaty mieści się również pierwsza atrakcja, jakiej warto poświęcić chwilę uwagi. Jest to zabytkowy kościół św. Andrzeja Apostoła, obecnie wyłączony z użytkowania.

Aby rozpocząć wycieczkę, należy wjechać na ulicę Starowiejską i kierować się nią na wschód. Z początku brukowa nawierzchnia nie będzie zbyt zachęcająca do podróży, ale po przejechaniu kilkudziesięciu metrów pojawi się bardziej przyjazny asfalt. Ulicą tą należy podążać do końca, by następnie, przy ośrodku zdrowia, skręcić w lewo. Jadąc prosto, droga doprowadzi aż do miejscowości Polanka Wielka. Odcinek ten jest wymagający, z dość długimi podjazdami. Trudności te wynagradzają sielskie widoki mijanych na trasie miejscowości, pastwisk i pól uprawnych. Szlak wciąż prowadzi drogami asfaltowymi z aktywnym ruchem drogowym, na szczęście nie są one zbyt często użytkowane.

Dojeżdżając do miasteczka warto pomyśleć o uzupełnieniu zapasów wody i prowiantu na dalszą podróż. W Polance miłośników bardziej wyczynowej jazdy rowerowej może zainteresować lokalny Pumptruck.

Pumptruck w Polance Wielkiej

Po wyjechaniu z miasteczka na horyzoncie będzie można dostrzec pierwsze stawy. Pod kołami nadal będzie znajdować się asfalt – należy podążać nim dalej w kierunku północno-wschodnim, po drodze mijając Przeciszów i Podleśnie. Przez krótki odcinek szlak będzie pokrywał się z drogą rowerową. Dojeżdżając do rozwidlenia dróg na końcu ścieżki, trzeba skręcić pod kątem prostym w prawo.

Po drodze warto pochylić się nad pięknem okolicznej flory. Przez kilka najbliższych kilometrów po obu stronach ścieżki będzie można dostrzec liczne akweny wodne, które są wizytówką Doliny Karpia.

Kontynuując wycieczkę, po niecałych 2 km nawierzchnia zmieni się w szutrową, i z małą przerwą będzie ciągnąć się przez najbliższe 3 km. Zostawiając za plecami malownicze stawy, szlak ponownie będzie wiódł asfaltem. Należy nim jechać prosto przed siebie, aż do osiedlowego skrzyżowania, i odbić na nim w lewo w ulicę Widok. Kontynuując podróż, po pewnym czasie droga ponownie stanie się żwirowa.

Przejeżdżając przez rzekę Skawę większość turystów może nie zwrócić uwagi na niepozorny mostek. Obecnie przebiega przez niego szosa, ale jeszcze kilkadziesiąt lat temu dziennie pokonywały go tysiące krów, udających się na pobliskie pastwiska – stąd jego nazwa „Krowi Most”.

Piękny widok na rzekę Skawa

Zjeżdżając z mostka należy dojechać do zakrętu i udać się w prawą stronę, gdzie ponownie do przejechania będzie spory kawałek żwirowej nawierzchni. Zerkając na lewo będzie można dostrzec rozpościerający się zbiornik wodny o urokliwej nazwie Ślepowron. Kontynuując jazdę szutrem, droga doprowadzi do miejscowości Palczowice. Znajduje tu kilka lokalnych sklepików, gdzie ponownie można uzupełnić zapasy.

Opuszczając miasteczko należy skręcić w lewo w ulicę Zaskawie. Ten odcinek szlaku jest bardzo spokojny. Teren przez dłuższy czas będzie pozbawiony podjazdów. Podróż umilają cały czas piękne krajobrazy. Wciąż należy podążać w kierunku północnym, aż do Smolic, gdzie następnie kontynuować jazdę główną trasą przez wsie Lipowa i Miejsce.

Kolejnym punktem na trasie jest miejscowość Spytkowice. To idealne miejsce na podładowanie baterii krótką przerwą i wypoczynkiem w cieniu murów średniowiecznego zamku. Chociaż obiekt nie jest dostępny dla zwiedzających, piknik w takiej okolicy na pewno przypadnie do gustu wszystkim miłośnikom historii na dwóch kółkach.

Po nabraniu sił można dalej ruszać w drogę. Po przejechaniu ok. 1 km w kierunku północno-wschodnim, w miejscowości Dębina, należy skręcić w prawo. Następnie kontynuować jazdę na południowy zachód, przez Łączany, Chrząstowice i Brzeźnicę. 

Wartym uwagi punktem widokowym na trasie jest Zapora Łączany, z której rozpościera się piękna panorama na okoliczne tereny. Co więcej, kilka kilometrów dalej na szlaku znajduje się miejscowość Brzeźnica. Przejeżdżając przez nią, warto się rozejrzeć – może bowiem umknąć pewna atrakcja. Mieści się tu dwór rodziny Czartoryskich z XVIII wieku, obecnie niestety popadający w ruinę.

Opuszczając wieś, należy wjechać w ulicę Parkową, a następnie podążać asfaltem dalej na południe, w kierunku Marcyporęby. Na kilkaset metrów nawierzchnia zmieni się w szuter, jednak droga cały czas będzie przyzwoita, choć nie ominą nas spore wzniesienia.

Wyjeżdżając ze wspomnianej wyżej miejscowości należy skręcić w prawo w ulicę Marka Radwanity i obrać kierunek na północny zachód, w stronę wsi Tłuczań. Droga cały czas prowadzi asfaltem, jednak wjeżdżając na ulicę Gorki, zacznie się długi odcinek z dość wymagającymi podjazdami.

Przejeżdżając przez wieś, warto skręcić z trasy na południe i udać się do lokalnej winnicy. Położona na malowniczej skarpie, Winnica Tłuczań oferuje swoim gościom nie tylko aromatyczne wyroby własnej produkcji. Będzie ona również dobrym miejscem na odpoczynek w przepięknych okolicznościach przyrody przed zbliżającym się najwyższym wzniesieniem na trasie.

Winnica Tłuczań jest dobrym miejscem na odpoczynek przed najtrudniejszym odcinkiem na trasie.

Aby znaleźć się ponownie na szlaku, trzeba wrócić do głównej drogi do ulicy Kmiecie, a następnie obrać kierunek na zachód. Poza krótkim odcinkiem w miejscowości Pańskie Pola, gdzie przez las prowadzi szutrowa ścieżka, pozostała będzie wiodła już drogą asfaltową. Tutaj rozpoczyna się największe wzniesienie całego szlaku. Po jego pokonaniu, należy kontynuować jazdę w kierunku zachodnim, obierając kierunek na Grodzisko.

Zbaczając na chwilę z trasy można odwiedzić kilka ciekawych miejsc. Dla miłośników sztuki regionalnej nie lada gratką będzie galeria sztuki „Bałysówka” w Tomicach, wystawiająca prace lokalnych artystów. W okolicy znajduje się jeszcze jeden obiekt warty uwagi – jest to krzyż pokutny w Bachowicach. Datowany na XVI wiek, obiekt ten to najprawdopodobniej najstarszy zabytek w regionie.

Teraz szlak ponownie będzie prowadził malowniczą drogą pomiędzy licznymi stawami. Najgorsze podjazdy zostały już za plecami – obecnie czekają tylko lekkie, prawie niewyczuwalne wzniesienia. Po drodze mijając miejscowości Łowiczki i Piotrowice, należy cały czas trzymać się głównej drogi, która zaprowadzi do Osieka.

W miejscowości Czerwonki, ulica Jodłowa po raz ostatni na trasie zamieni się w żwirową. Przejeżdżając przez Dalachowice i Granicę Głębowską, należy utrzymywać kierunek południowo zachodni. Na rozwidleniu należy skręcić w prawo i zakończyć wycieczkę w miejscu jej startu – MORze w centrum Osieka.

Dojazd do trasy

Do trasy najlepiej jest dojechać samochodem. W Osieku, przy umownym rozpoczęciu trasy, znajduje się przestronny parking, na którym można zostawić auto na czas przejazdu.

Istnieje możliwość dojazdu pociągiem z Katowic do Zatoru, ale jedynie w okresie letnim. Jest to bowiem specjalne połączenie, stworzone na potrzeby dojazdu do Energylandii.

Atrakcje na trasie

• Kościół św. Andrzeja w Osieku – zabytkowy, drewniany kościół z XVI wieku. Obecnie wyłączony z użytkowania. Urokliwa budowla o konstrukcji zrębowej, jest jedną z niewielu zachowanych w tak dobrym stanie. Największa atrakcja kościoła to rokokowy ołtarz główny oraz nawy boczne. Otwierany wyłącznie na prośbę zwiedzających, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu odwiedzin z opiekunem zabytku.
  
  
• Pumptrack – mieszczący się w Polance Wielkiej tor rowerowy. Otwarty w  2019 roku, umiejscowiony jest w sąsiedztwie tężni solankowej i parku. Sama długość toru wynosi 243 m.  Można tutaj poćwiczyć jazdę nie tylko na rowerze, ale również rolkach, hulajnogach, czy deskorolce.
  
  
• Liczne stawy karpiowe – stworzone setki lat temu z pomocą człowieka, na stałe zmieniły miejscowy ekosystem. Tradycja ich hodowli sięga czasów średniowiecznych. Okoliczne tereny to jednak nie tylko stawy rybne. Są on domem dla wielu gatunków fauny i flory. Obszar ten odwiedza regularnie ponad 270 gatunków ptaków wodno-błotnych, m.in. ślepowron, kormoran mały, perkoz czy ibis kasztanowy. Jest to idealne miejsce na wypoczynek dla miłośników fotografii ornitologicznej, a także amatorów wędkarstwa.
  
  
• Galeria Sztuki „Bałysówka” – w jej wnętrzu można zapoznać się z dziełami lokalnych artystów, organizowane są również wystawy tematyczne. Mieści się ona w zabytkowym, XIX-wiecznym drewnianym domku. Jest to także miejsce spotkań miejscowych miłośników sztuki.
  
  
• Winnica Tłuczań – założona w 2015 roku winnica usytuowana jest na malowniczym stoku. Można się tu napić wytrawnych win produkowanych tradycyjnymi metodami. Na blisko hektarowej działce hodowane są najlepsze odmiany winorośli, z których powstają wyjątkowo aromatyczne trunki. Produkty winnicy można jedynie zakupić stacjonarnie.
  
  
• Dwór w Brzeźnicy – pochodzący z XVII wieku zabytkowy dworek ufundowany przez rodzinę Czartoryskich. W przeszłości był domem dla wielu znamienitych osobistości. Rozparcelowany w czasie drugiej wojny światowej, służył później za magazyn niebezpiecznych chemikaliów rolniczych, a w późniejszym czasie za sklep. Niestety lata zaniedbania i nieodpowiedniego użytkowania dworku odcisnęły na nim swoje piętno i wciąż czeka on na powrót do dawnej świetności.
  
  
• Zapora wodna Łączany – obiekt wodny powstały w latach 50. i wchodzący w skład Drogi Wodnej Górnej Wisły. Jego głównym celem było pobór wody dla pobliskiej elektrociepłowni w Skawinie. Ze względu na swoje malownicze położenie jest idealnym miejscem, by chwilę odpocząć i podziwiać uroki okolicznej przyrody.
  
  
• Zamek w Spytkowicach – gotycko-renesansowa rezydencja wzniesiona na fundamentach średniowiecznego zamku. W czasie wykopalisk odkryto resztki zwęglonych obwarowań pierwotnej budowli. Drewniany dwór najprawdopodobniej został zniszczony w wyniku najazdu. Obiekt przebudowano w XVI wieku na zlecenie kasztelana sądeckiego Wawrzyńca Myszkowskiego, nadając mu bardziej barokowy charakter. Obecnie mieści się w nim Ekspozytura Archiwum Narodowego w Krakowie i jego wnętrza są niedostępne dla zwiedzających.
  
  
• Krzyż pokutny w Bachowicach – średniowieczny obiekt historyczny nieznanego pochodzenia, postawiony w okolicach XVI wieku. Ten najprawdopodobniej został ufundowany przez zabójcę miejscowego księdza, miał być symbolem jego żalu za popełniony czyn. Według legendy wyrósł samoistnie na grobie zamordowanego.
  
  
• „Krowi Most” na Skawie – platforma widokowa, z której można podziwiać okoliczne tereny. W przeszłości pasterzom do przeganiania tysięcy krów na pobliskie pastwiska, dzięki czemu zawdzięcza swoją nazwę.

Noclegi lub miejsca postojowe

Ze względu na długość trasy nocleg nie jest potrzebny. Jeśli jednak zajdzie taka potrzeba, w okolicy znajduje się dużo gospodarstw agroturystycznych, hoteli i domków letniskowych. Kwatery można również poszukać w Zatorze – warto mieć jednak na uwadze, że w okresie letnim powinno dokonywać się rezerwacji z dużym wyprzedzeniem.

Gdzie zjeść

Wzdłuż szlaku znajdują się liczne lokalne sklepiki, w których można uzupełnić zapasy. Są jednak odcinki na trasie, gdzie przez dłuższy czas nie będzie takiej możliwości. Dlatego warto rozplanować swoje zapasy tak, aby nie zaskoczyła żadna sytuacja.

Kiedy dopadnie jednak większy głód, warto lekko zboczyć z trasy i zajechać do Przystani rowerowej „Słoneczka Łąka” w Jaśkowicach.

Dobrze wiedzieć

W okolicy znajduje się sporo wypożyczalni rowerowych. Największa mieści się w Zatorze przy ulicy Słowackiego. Obok niej mieści się bezpłatny parking. Rowery dla całej rodziny można wypożyczyć także w Tomicach, Przeciszowie, Osieku czy Polance Wielkiej.

Na przejazd Doliną Karpia najlepiej wybrać się w okresie wiosenno-letnim, kiedy roślinność jest najbardziej bujna, a pogoda sprzyja aktywności na świeżym powietrzu.

Szlak rowerowy Doliny Karpia wiedzie przez Zator, w którym mieści się największy park rozrywki w Polsce i najwyższym rollercoasterem w Europie.

Praktyczne wskazówki

Szlak rowerowy aż w 91% prowadzi przez drogi krajowe, dlatego kask jest koniecznością. Przydatne będą również okulary, krem z filtrem i preparat przeciwko owadom. Przed wyruszeniem w drogę warto sprawdzić prognozę pogody, i ewentualnie zapakować kurtkę przeciwdeszczową.

Nie należy zapominać także o urządzeniu wyposażonym w GPS oraz zapasowym power banku. Szlak rowerowy jest dość dobrze oznakowany, jednak zawsze można zabłądzić w lesie.

Zdecydowanie warto zaopatrzyć się w odpowiednią ilość wody i prowiantu.