Centralny Szlak Rowerowy Roztocza

Opis trasy

Roztocze to region wyjątkowy. Malownicze panoramy, burzliwa historia, styk różnych kultur i religii to kwintesencja tego obszaru. Długa, wymagająca trasa przez Centralny Szlak Rowerowy Roztocza to niezwykłe doświadczenie dedykowane doświadczonym rowerzystom.

Okolice trasy pełne są pięknych widoków i ciekawych ścieżek (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego)

Centralny Szlak Rowerowy Roztocza - opis trasy

Piękno Polski i Ukrainy odkryją śmiałkowie, którzy ruszą w trzydniową podróż Centralnym Szlakiem Rowerowym Roztocza. Malownicza trasa to ponad 250 km intensywnej jazdy, z czego większość, czyli 179 km w Polsce, województwie lubelskim. Długa droga obfituje w wiele atrakcji. Jadąc nią zobaczysz imponujący Roztoczański Park Narodowy, a także poznasz burzliwą historię regionu, w którym przez lata przenikały się kultury i religie. Przepiękne budownictwo sakralne, ciekawe muzea oraz miejsca pamięci to jedne z wielu różnorodnych opcji na aktywny turystycznie odpoczynek od jazdy.

Wspaniały szlak pokrywa się z częścią popularnej i cenionej trasy Green Velo, która przebiega przez pięć województw Polski wschodniej. Większość drogi biegnie przez asfalt, tylko nieliczne odcinki wiodą ścieżkami gruntowymi. To wycieczka stworzona przede wszystkim dla miłośników trekkingu, graveli oraz MTB. Chociaż jest długa i wymagająca, może stać się trasą familijną dla doświadczonych we wspólnym podróżowaniu rodzin.

Trasa może być pokonywana przez całe rodziny, a takie spotkanie wszystkim sprawi wiele radości (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Trasa rozpoczyna się w Kraśniku i kończy we Lwowie na Ukrainie. Nie stanowi pętli, więc przygotowując się do trasy warto zastanowić się nad dogodnym transportem powrotnym. Cały szlak oznakowany jest na czerwono. Podzielony został na trzy etapy: Kraśnik - Zwierzyniec, Zwierzyniec - Hrebenne oraz Hrebenne - Lwów.

Polska część trasy rozpoczyna się na dworcu PKP w Kraśniku, skąd kierujemy się do Stróży-Kolonii. Następnie odwiedzamy takie miejscowości, jak Szastarka, Batorz, Chrzanów i Goraj. Kolejno trasa biegnie przez Hosznię Ordynacką, Radecznicę, Szczebrzeszyn, Topólczę oraz piękny Zwierzyniec. Dalej z miejscowości Sochy jedziemy do Górecka Starego, Józefówa, Hamerni, Majdana Sopockiego i Susiec. Stopniowo zbliżamy się do polsko-ukraińskiej granicy przez Łosiniec, Bełżec, Lubyczę Królewską, Potoki i Siedliska, docierając do Hrebenne.

Organizatorzy przygotowali ślad GPX jedynie po polskiej stronie części szlaku. Podróż po stronie ukraińskiej można kontynuować poruszając się przy pomocy map interaktywnych, które udostępnione zostały na portalu roveloweroztocze.pl. Trasa po ukraińskiej części Roztocza biegnie przez Rawę Ruską, Potylicz, Magierów, Żółkiew- Krechów, Iwano Frankowe, by zakończyć się w jednej z piękniejszych dzielnic Lwowa - Brzuchowicach.

Dojazd do trasy

Dotarcie na Centralny Szlak Rowerowy Roztocza nie powinno stanowić większych komplikacji bez względu na to, jaką formę komunikacji wybierzemy. Punktem, z którego rozpoczyna się wyprawa jest dworzec kolejowy w Kraśniku. Z tego względu, decydując się na transport publiczny warto wziąć pod uwagę przede wszystkim kolej. Tym bardziej, że na stacji zatrzymują się także pociągi pospieszne. Jeżeli będziesz podróżować z przesiadką, jako główny punkt przesiadkowy obierz położony około 50 km dalej Lublin. To największe i najlepiej skomunikowane miasto w okolicy.

Na szlak możliwy jest również dojazd autobusem, jednak będzie to nieco mniej wygodna opcja. Bez wątpienia najszybszym, a zarazem najbardziej komfortowym sposobem dojazdu będzie wybór własnego auta.

W sezonie wakacyjnym uruchamiane są dodatkowe połączenia z Lublina i Rzeszowa na Roztocze. Zwykle pociągi te kursują od poniedziałku do piątku z Lublina do Bełżca (2 pary pociągów) natomiast w soboty i niedziele jeden z kursów jest wydłużony do Jarosławia oraz uruchamiany jest kurs Rzeszów-Zamość. Przy planowaniu podróży warto wziąć pod uwagę, że liczba miejsc do przewozu rowerów jest ograniczona.

Aby przedostać się na Ukrainę, należy wcześniej skontaktować się z placówką graniczną w Hrebennem, żeby uzyskać bieżące informacje na ten temat. Niestety, obecnie przejazd przez granicę w Hrebennem nie jest możliwy rowerem. Konieczny jest transport samochodowy osób i rowerów na drugą stronę granicy.

Atrakcje na trasie

Na niespełna 260-kilometrowej trasie Centralnym Szlakiem Rowerowym Roztocza czeka nas mnóstwo atrakcji. Ze względu na odległości, jakie pokonujemy miejsca mijane na trasie są bardzo różnorodne. Zadowoleni będą i miłośnicy natury, etnografii i historii - w tym zróżnicowanej architektury sakralnej.

Jednym z ciekawszych muzeów na szlaku jest Muzeum Regionalne w Kraśniku (ul. Piłsudskiego 7), które stanowi filię Muzeum Narodowego w Lublinie. W zabytkowym, wybudowanym w międzywojniu budynku, na ponad 150 metrach kwadratowych czekają na turystów wystawy dotyczące regionu, historii, etnografii oraz wyjątkowe zabytki archeologiczne. Wstęp jest biletowany. Bilet normalny kosztuje 6 zł.

Pobyt w Kraśniku będzie także ogromną przyjemnością dla miłośników kontaktu z przyrodą. Szlak biegnie przez  Kraśnicki Obszar Chronionego Krajobrazu. Na powierzchni niespełna 300 km2, na terenie trzech powiatów, rozpościera się teren niemal nie przekształcony przez człowieka. Wśród gęstwiny lasów i przepięknych wzniesień można spotkać w tym miejscu wiele rzadko spotykanych gatunków roślin, owadów, płazów, ptaków i ssaków.

Charakterystyczny pomnik z czerwonej cegły w Kraśniku (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego)

W miejscowości Stróża zobaczyć można pierwszy z zabytków sakralnych - barokową kaplicę pod wezwaniem św. Trójcy. Powstały z inicjatywy fundacji Zamoyskich kościół jest niezwykły ze względu na niecodzienną formę. Zaprojektowana przez Josefa Horscha świątynia powstała na bryle łączącej trójkątny rzut i prostą kalenicę. To trzeba zobaczyć!

Jedno z bardziej niezwykłych miejsc znajduje się w niewielkim Batorzu. Otworzono tu Izbę Regionalną, czyli Muzeum Wiejskie, w którym zebrane zostały pamiątki mieszkańców wioski. Zachowują pamięć o historii, kulturze, obyczajach i tradycjach mieszkańców. Wstęp do muzeum jest możliwy po uprzednim kontakcie telefonicznym.

Centralny Szlak Rowerowy Roztocza biegnie także przez jedną z najstarszych miejscowości Roztocza Zachodniego, czyli Zdziłowice. Jak podają źródła powstała ona w 1377 roku. Została nadana Dymitrowi z Goraja. Kolejno przez wieki przechodziła z rąk rodziny Ossolińskich do Zamoyskich. W 1864 roku wieś została uwłaszczona.

Trasy rowerowe lubelskie biegną także przez Roztoczański Obszar Chronionego Krajobrazu. To teren, który obecnie stanowi otulinę dla Puszczy Solskiej oraz Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego. Miejsce wyróżnia się dużą lesistością, która stanowi ponad 50% powierzchni. Dużą część powierzchni stanowią ziemie użytkowane rolniczo. Przejeżdżając przez Roztoczański Obszar Chronionego Krajobrazu musisz przygotować się na liczne wzniesienia oddzielone od siebie dolinami. Co ciekawe, w okolicy można znaleźć źródła siarkowe i borowiny.

Na trasie jest wiele miejsc, w których można zrobić piękne zdjęcia, więc warto zabrać ze sobą aparat (Szymy na Tanwi, fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Na Roztoczu atrakcje kryją się nawet w niewielkich miejscowościach. Wielbiciele zabytków sakralnych będą usatysfakcjonowani wkraczając do barokowego kościoła pw. św. Bartłomieja w Goraju. Przed obecną, wymurowaną w XVIII wieku świątynią, stały w tym miejscu aż trzy drewniane, które kolejno trawił ogień. Najstarsza została wybudowana w 1379 roku. Obecnie we wnętrzach można zobaczyć połączenie tradycyjnego baroku z rokoko oraz stylem klasycystycznym. W oddalonej o około 30 kilometrów Radecznicy można zobaczyć zespół klasztorny oo. Bernardynów. Według podań 8 maja 1664 roku objawił się tu sam św. Antoni. Było to przyczynkiem do wybudowania kościoła. W XIX wieku miejsce było tak chętnie odwiedzane przez pątników, że nazwano je “lubelską Częstochową”.

Sanktuarium w Radecznicy jest często odwiedzanym przez pielgrzymów miejscem (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Szlak rowerowy lubelskie biegnie także przez Szczebrzeszyn. Będąc na miejscu warto zobaczyć zabytkowy ratusz z 1840 roku, który do dzisiaj pełni funkcję siedziby władz miasta. Co ciekawe, w budynku znajduje się także Muzeum Starych Zegarów (bilet wstępu kosztuje 5 zł). Na zachód od szczebrzeszyńskiego rynku, przy ul. Sądowej, można zobaczyć budynek synagogi. Pierwsza świątynia w tym miejscu powstała na początku XVII wieku, zburzono ją podczas II Wojny Światowej, a po niej została odbudowana. Współcześnie pełni funkcję ośrodka kultury, w którym mieści się m.in. Punkt Informacji Turystycznej, jednak są plany, aby została przekazana do gminy żydowskiej.

Bez wątpienia, jedną z najpiękniej zlokalizowanych świątyń na Roztoczu jest barokowy kościół na wodzie pw. św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu. Wybierając się w trasę w maju, warto odwiedzić to miejsce, aby zobaczyć wyjątkową procesję na wodzie. Miejscowość słynie także z wyjątkowego parku miejskiego. Furorę wśród turystów robią niecodziennie pomniki, takie jak pomnik szarańczy, która nawiedziła miasto w XVIII wieku, pomnik psa królowej Marysieńki czy pomnik upamiętniający obecność Józefa Piłsudskiego.

W Zwierzyńcu można natknąć się na ciekawe budynki (obecna siedziba dyrekcji Roztoczańskiego Parku Narodowego, fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Przejeżdżając przez miejscowość Sochy warto zatrzymać się na cmentarzu ofiar pacyfikacji z 1.06.1943 roku. To wyjątkowo ważne dla mieszkańców regionu miejsce, w którym warto spędzić chociaż chwilę i oddać cześć pochowanym tu obywatelom.

Kiedy dotrzesz do Górecka Starego, warto zatrzymać się na parę chwil i odpocząć. W tej założonej w 1582 r. wsi, znajduje się wiele ciekawych miejsc. Jednym z nich jest wybudowany na początku XIX wieku dworek z ogrodem folwarcznym. Do dzisiaj zachowany został dwór zarządcy, niewielka część tarasowego ogrodu oraz budynki usytuowane w pobliżu rzeki.

Na szlaku jest wiele pięknych widoków (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Jedno z bardziej nietypowych miejsc czeka na nas w Józefowie. Przy nieczynnym już, najbardziej rozległym na Roztoczu Środkowym, kamieniołomie Babia Dolina można wejść na niecodzienną basztę widokową. Po wejściu na 19-metrową wieżę widokową w Józefowie, możemy z tarasu oglądać panoramę całego miasta.

Dla miłośników kontaktów z naturą wjazd do rezerwatu Czartowe Pole będzie nie lada gratką. Rezerwat znajduje się na pograniczu między Roztoczem Środkowym a Równiną Biłgorajską. Turyści zachwycają się między innymi okolicami leśnej osady Florianka i aleją sędziwych dębów z kapliczką na wodzie w Górecku Kościelnym.

Ważnym miejscem dla rodzimych mieszkańców roztocza jest kamieniołom na Krzyżowej Górze w okolicach Nowin. To nie tylko piękne miejsce, z którego roztacza się widok na panoramę Puszczy Solskiej, ale także miejsce pamięci. Podczas wojny w tym miejscu, w obozie pracy, pracowali więźniowie - żołnierze Armii Krajowej, złapani przez NKWD. Niedaleko w Błudku znajduje się miejsce upamiętniające ofiary funkcjonującego tu przed laty obozu zagłady.

Kamieniołom w Nowinach to miejsce piękne, ale i smutne ze względu na swoją historię (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Jedną z roztoczańskich atrakcji jest także kościół w Łosińcu. Został wybudowany pod koniec XVII wieku jako świątynia unicka przez ordynatów Zamoyskich. Od odzyskania przez Polskę niepodległości pełni funkcję kościoła katolickiego. Warto chociaż przez chwilę zatrzymać się przy tym wyjątkowym, bezkopułowym, drewnianym kościółku.

Bez wątpienia warto poświęcić sporo czasu na zwiedzanie miejscowości Bełżec. Najważniejszym miejscem do zobaczenia jest Muzeum - Miejsce Pamięci, mieszczące się na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady. W tym miejscu obóz funkcjonował od marca do grudnia 1942 roku. Zamordowano około 450 tysięcy osób pochodzenia żydowskiego. Wstęp jest bezpłatny, zwiedzanie we wszystkie dni tygodnia za wyjątkiem poniedziałku.

Innym wartym zainteresowania miejscem w Bełżcu jest drewniana, grekokatolicka cerkiew św. Bazylego. Świątynia została wybudowana w 1756 roku. Ze względu na burzliwą historię miejsca jedynym zabytkowym wyposażeniem jest osiemnastowieczny ludowy krzyż. Będąc na miejscu warto zwrócić uwagę na znajdujące się tuż obok zachowane fragmenty cmentarza - pięć nagrobków. Miejsca upamiętniające mieszkańców Bełżca to także inne cmentarze - z I i II Wojny Światowej, cygański oraz ofiar epidemii z 1831 roku.

Na Roztoczu, w małych miejscowościach, powstało wiele muzeów z inicjatywy lokalnych mieszkańców. Kolejnym na szlaku jest wyjątkowe Muzeum Skamieniałych Drzew we wsi Siedliska. W muzeum znajdującym się w budynku dawnej szkoły przygotowane zostały trzy izby: drzew skamieniałych (największa w Polsce i jedna z największych w Europie), myśliwska oraz skamieniałych pni drzew trzeciorzędowych (powstałych 13-14 mln lat temu). Bilet wstępu kosztuje 5 zł.

W miejscowości Hrebenne cerkiew pw. św. Mikołaja jest bez wątpienia najciekawszym zabytkiem. Przejeżdżając przez okolicę znajdziesz ją bez problemu, ponieważ wspaniała, drewniana świątynia grekokatolicka została wybudowana na wzgórzu. Roztacza się z niego wspaniały widok na polsko-ukraińskie przejście graniczne. Kościół jest wyjątkowy nie tylko ze względu na ogromne walory historyczne i estetyczne, ale przede wszystkim dlatego, że obecnie służy wiernym obrządków greko- i rzymskokatolickiego.

Cerkiew w Hrebenne jest naprawdę urokliwa i warto ją zobaczyć (fot. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) 

Innym wartym uwagi budynkiem sakralnym na trasie jest murowany kościół pw. św. Józefa w Rawie Ruskiej. Jednonawowa świątynia została wybudowana w XVIII wieku w stylu barokowym.

Po przekroczeniu granicy ukraińskiej warto zwrócić uwagę na drewnianą cerkiew Świętego Ducha w Potyliczu. Uznawana jest za jedną z najstarszych ocalałych cerkwi w Europie. Nieznana jest dokładna data powstania, jednak mieści się ona na pewno w latach 1502-1555. Została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Inne przepiękne świątynie grekokatolickie zobaczysz w miejscowości Żółkiew w obwodzie lwowskim. Będąc na miejscu warto odwiedzić stary rynek oraz kolegiatę.

Niezwykle ciekawą i burzliwą historię pięknego, trzypiętrowego monastyru z XVIII wieku poznasz w Krechowie. Świątynia była wielokrotnie najeżdżana przez Tatarów, na zakonników spadła epidemia dżumy, a po II Wojnie Światowej zorganizowano tu dom dziecka, następnie wykorzystywano budynki, jako szkołę rolniczą i magazyn. Od około 30 lat wrócił do prawowitych właścicieli - Bazylianów, dzięki czemu przeżywa renesans.

Polski bokser Stanisław Żydaczek, ukraiński malarz Bohdan Sojka czy poeta Wiktor Neborak to sławy pochodzące z Iwanowo-Frankowe. Miasto słynie także z ciekawego, czworobocznego rynku z murowaną zabudową z przełomu XIX i XX w. Przejeżdżając przez okolicę warto się tu zatrzymać.

Miłośnicy obcowania z naturą będą zachwyceni Jaworskim Narodowym Parkiem Przyrodniczym. Położony jest w dorzeczu Wereszczycy na Roztoczu Janowskim. W tym miejscu można spotkać około 700 gatunków roślin naczyniowych oraz spotkać wyjątkowego węża Eskulapa.

Lwów jest miastem wyjątkowo przepięknym. Na miejscu można spędzić kilka dni i wyjechać z niedosytem. Warto dotrzeć do samej mety naszej trasy rowerowej - skręcić z najbardziej popularnych uliczek Śródmieścia, przemierzyć około 7 kilometrów, aby odwiedzić wyjątkową dzielnicę - Brzuchowice. Spacer wśród drewnianych willi z  przełomu XIX i XX w. będzie niezapomnianym przeżyciem.

Noclegi lub miejsca postojowe

Trasa rowerowa przez roztocze jest dość dobrze przygotowana pod względem infrastruktury dla rowerzystów. Bez wątpienia część postojów zorganizujesz w miejscach ciekawych turystycznie. Na pewno także będziesz korzystać ze zorganizowanych Punktów Obsługi Rowerzystów, które po stronie polskiej wyposażone są w wiaty, tablice z mapami, kosze na śmieci i stacje obsługi rowerów z pompka i kluczami.

Przejechanie całego Centralnego Szlaku Rowerowego Roztocza zajmuje około trzech dni. Koniecznym jest więc znalezienie dogodnych miejsc noclegowych tak, aby nie zbaczać dodatkowo z trasy. Rowerzyści bardzo często wybierają nocleg pod gołym niebem. W bliskiej okolicy Kraśnika, w miejscowości Suchynia, znajdziesz jedno z pierwszych pól namiotowych na trasie. Jeżeli wolisz nocleg w budynku popularne jest Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Kraśniku. Piękny Zwierzyniec słynie z dobrych campingów - Echa i Leśnych Duchów. Tutaj również znajdziesz schronisko - Ryś, a także letnisko. W bliźniaczych wsiach Majdanach Sopockich Pierwszych i Drugich również będą czekały pola namiotowe. Szczególnym uznaniem cieszy się Pensjonat Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Sosnowe Zacisze” w miejscowości Susiec, który uzyskał przydomek noclegu przyjaznego rowerzystom.

Gdzie zjeść

Trasa rowerowa biegnie przede wszystkim asfaltowymi drogami przez mniejsze i większe miejscowości. Dotarcie do sklepu w celu uzupełnienia zapasów żywności, jak i znalezienie fajnej restauracji nie powinno sprawiać większych trudności. Będąc w regionie warto spróbować wyjątkowej kuchni Roztocza. Bogactwo, różnorodność oraz jakość produktów sprawiają, że nie sposób nie pokochać tego miejsca. Jednymi z najbardziej popularnych dań są tutaj te przygotowywane z kaszy gryczanej. Spróbuj gryczniaków i łupicy, a przekonasz się, że to wyjątkowa kuchnia. Ogromnym uznaniem cieszy się także roztoczański pstrąg. Atrakcją całego regionu jest niespotykany miód fasolowy.

Dobrze wiedzieć

Centralny Szlak Rowerowy Roztocza jest przejezdny niemal przez cały rok. Chociaż przeważającą większość trasy stanowią drogi asfaltowe, należy być również przygotowanym na jazdę po drogach gruntowych. Najtrudniejsze odcinki to przejazd (ok. 5 km) gruntówkami przed i za drogą krajową nr 74 (szczególnie stromy zjazd w stronę Radecznicy obok przepięknych wąwozów). Po obfitych deszczach ta część trasy jest trudna do przejechania. Równie wymagający jest fragment drogami gruntowymi od miejscowości Dęby w okolicach Lubyczy Królewskiej do drogi asfaltowej w lasach (ok. 4,5 km).

Przed wyruszeniem na wyprawę warto zapoznać się z prognozą pogody. Deszczowa aura może przedłużyć wycieczkę i sprawić, że ten dość długi i trudny szlak sprawi nam jeszcze więcej trudności.

Praktyczne wskazówki

Trasa rowerowa przez Roztocze dedykowana jest doświadczonym rowerzystom. Ze względu na jej długość, ważne jest odpowiednie spakowanie bagażu, co posiadającym wprawę w dalekich wyprawach miłośnikom dwóch kółek nie powinno sprawić problemu. Bez wątpienia w bagażu oprócz ubrań na zmianę, prowiantu i wody, nie może zabraknąć podstawowych narzędzi naprawczych oraz apteczki. Miłośnicy noclegów pod gołym niebem nie mogą zapomnieć o namiocie. Ze względu na wyjątkowe walory estetyczne trasy oraz dużą ilość ciekawych miejsc, warto spakować także aparat fotograficzny.