Kaszubska Marszruta – cztery szlaki rowerowe w Borach Tucholskich

Opis trasy

Kaszubską Marszrutę tworzą cztery różne szlaki rowerowe, pozwalające dotrzeć do najpiękniejszych miejsc Borów Tucholskich. Łącznie tworzy ją ponad 160 km oznakowanych ścieżek, których przemierzenie będzie doskonałym wyborem dla każdego, kto ceni kontakt z przyrodą. 

Kaszubska Marszruta daje możliwość obcowania z przyrodą, jakiego nie doświadczymy na co dzień. 

Zwiedzać Bory Tucholskie rowerem to prawdziwa przyjemność. Wszechotaczająca zieleń drzew i błękit krystalicznie czystych jezior zapierają dech w piersiach. Kaszubska Marszruta stanowi doskonały wybór, aby poznać okolice. Do wyboru mamy cztery różnorodne szlaki, które prowadzą przez ponad 160 km wytyczonych szlaków:

• Czerwony: Charzykowy – Swornegacie – Czersk (58 km)
• Żółty: Charzykowy – Męcikał – Czersk (67 km)
• Zielony: Chojnice – Brusy – Męcikał (42 km)
• Czarny: pętla Konarzyny (33 km).

Jeśli chcemy pokonać Kaszubską Marszrutę rowerem, warto zdecydować się na gravela lub model typowo wyprawowy – trekkingowy albo crossowy. Chociaż około 100 km szlaków biegnie drogami asfaltowymi, nie będzie to najlepszy wybór dla kolarzy szosowych. Trasy są różnorodne, a równe ulice przeplatają się z szutrami oraz gruntówkami. Szlaki żółty i czerwony mają charakter terenowy, więc bez szerokich opon czy amortyzatora trudno będzie je pokonać. 

Poznaj więcej tras rowerowych na Kaszubach

Ze względu na charakter Kaszubskiej Marszruty i fakt, że szlak przebiega w dużej mierze ulicami publicznymi, nie polecamy tej trasy także rodzinom z dziećmi. Oczywiście większość nastolatków poradzi sobie z wyzwaniem, jednak nie możemy określić tych szlaków mianem propozycji familijnych.

Proponowane trasy różnią się między sobą zarówno przebiegiem – szlaki czerwony i żółty spotykają się jedynie na krótkim odcinku – jak również stopniem trudności. Chociaż pozwalają one objechać region, to tylko ostatnie z proponowanych wyzwań stanowi pętlę. Stąd też korzystnie jest zdecydować się na jeden ze szlaków lub zwiedzać rowerem Bory Tucholskie przez kilka dni, eksplorując kolejno każdą z tras. Spójność to nie jest najmocniejszy punkt całego systemu. Jeśli chcemy objechać całość, musimy nieco posiedzieć nad mapą.

Trasa czerwona: Charzykowy – Swornegacie – Czersk (58 km)

Stosunkowo długi dystans oznaczonego kolorem czerwonym szlaku przez Bory Tucholskie może stanowić wyzwanie wyłącznie dla „niedzielnych” rowerzystów, bardziej doświadczeni ocenią trasę jako łatwą. Kaszubska Marszruta – ile km? Wybierając ten obszar, należy nastawić się na pokonanie 58 km w czasie od 4 do 6 h. 

Szlak czerwony Kaszubskiej Marszruty – obok parku narodowego

Wyprawę rozpoczynamy w turystycznej miejscowości Charzykowy, która cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców regionu. Dobrze ubitą żwirową 10 km trasą podążamy w stronę Swornegaci Małych. Nawierzchnia zmienia się, co może dodatkowo poprawić komfort. Kolejny etap usłany jest także asfaltami i betonem. Jedną z większych atrakcji będzie pokonanie zwodzonego mostu pomiędzy jeziorami: Charzykowskim oraz Długim, skąd kierujemy się w stronę Chocińskiego Młyna. Kolejny etap podróży prowadzi do Swornegaci. Tutaj czeka przygotowana dla rowerzystów ścieżka, znajdująca się bezpośrednio przy DK 236, którą zmierzamy do Brus. Wycieczkę wieńczy pobyt w malowniczym Czersku.

Doświadczeni rowerzyści mogą pokusić się o drogę powrotną przez Rytel. Wówczas jednak pokonają łącznie prawie 100 km na rowerze. Taki dystans wymaga zatem odpowiedniej kondycji i przygotowania. 

Trasa zielona: Chojnice – Brusy – Męcikał (42 km)

Zielona trasa wiedzie wschodnią częścią Borów Tucholskich, a przygodę rozpoczynamy w Chojnicach, czyli jednym z większych miast regionu. Dystans 42 km wiedzie przez dobrej jakości, jednak w dużej mierze będzie towarzyszył nam ruch samochodowy. 

Szlak zielony Kaszubskiej Marszruty – na wschód od parku

Kierujemy się na północny wschód, by po 7 km dotrzeć do pierwszej miejscowości – wsi Powałki. Następnym etapem będzie Giełdon, znajdujący się ok. 21 km od startu, nad jeziorem Trzemeszno. Za kolejne 5 km znajdziemy się w Czarniżu, gdzie rzeka Niechwaszcz rozwidla się na kilka ramion. Kierujemy się kolejno do Kosobudy, Brus  i Żabna. Od ostatniego z wymienionych punktów do celu – Męcikału – zostanie zaledwie 5 km.

Powrót z Męcikału może być problematyczny, jeżeli chcemy korzystać z transportu publicznego. Zdecydowanie najłatwiejszą opcją będzie dotarcie do Chojnic rowerem. Należy mieć jednak na uwadze fakt, że wówczas trasa wydłuży się o kolejne 17 km. 

Trasa żółta: Charzykowy – Męcikał – Czersk (67 km)

Najdłuższym wyzwaniem dla kolarzy jest żółta trasa rowerowa przez Bory Tucholskie. Dystans 67 km biegnie przez szutry i asfalty od wsi Charzykowy po Czersk. To szlak, którego pokonanie wymaga kondycji fizycznej. Ze względu na fakt, że nie jest pętlą, konieczna jest także organizacja transportu powrotnego lub znalezienie dodatkowych sił, aby dotrzeć do punktu startowego.

Szlak żółty Kaszubskiej Marszruty – z Charzykowy do Czerska

Pierwszy etap trasy wiedzie po lewej stronie Jeziora Charzykowskiego i kieruje się ku północy, w stronę oddalonej o 11 km Kopernicy. Po kolejnych 3 km znajdujemy się na dawnej granicy polsko-niemieckiej, a kolejnych pięciu w Chocińskim Młynie, skąd docieramy do Swornychgaci.

Mniej więcej w połowie wyprawy znajdziemy się w Drzewiczu, gdzie możemy wjechać na teren Parku Narodowego Bory Tucholskie. Szlak zmierza w kierunku Męcikału, a następnie Mylofu ze słynną zaporą wodną. W tym miejscu pozostało około 7 km do Rytla. Ostatni etap wiedzie do Czerska przez Gutowiec.

Trasa czarna: pętla Konarzyny (33 km)

Chociaż czarny szlak na Kaszubskiej Marszrucie wyróżnia się krótkim dystansem, to jest to jedna z trudniejszych propozycji, która wiedzie przez asfalty i szutry. Do pokonania ok. 33 km trasy dobrze jest wybrać rower MTB oraz mieć doświadczenie w terenie. Intensywna wycieczka określana jest często mianem Pętli Konarzyńskiej.

Kaszubska Marszruta szlak czarny – krótko, ale intensywnie

Osoby, które planują połączyć ten szlak z innymi, mogą jednak wjechać na trasę w Chocimskim Młynie, oddalonym o niespełna 4 km od początku pętli. Jak sama nazwa wskazuje, najpopularniejszym punktem startowym są Konarzyny. Stąd kierujemy się w stronę Żychcic, a następnie osady Binduga. Po 6 km docieramy do Zielonej Chociny, a następnie poruszamy się brzegiem jezior Wielkie Zielone i Wielkie Małe. Przez Jonki, Niepszczołąg, na skraju Zielonej Huty docieramy do Chocimskiego Młyna. 

Dojazd do trasy

Kaszubska Marszruta to dość rozbudowany system szlaków, dlatego swoją przygodę można zacząć z różnych miejsc. Najłatwiej dojechać samochodem, choć kolej także wchodzi w grę. Najlepiej – ze względów logistycznych – zacząć z Chojnic. Do tego miasta można dojechać od strony Bydgoszczy (ok. 90 km) lub Trójmiasta (120 km). 

Niezłym punktem startowym jest też Czersk. Tu również dojeżdżają pociągi, ale zwykle trzeba trochę pokombinować z połączeniami.

Jeśli dysponujemy samochodem, możemy go zostawiać na jednym z wielu parkingów, które przylegają do szlaku. Można też poszukać odpowiedniego miejsca w okolicznych miejscowościach, na przykład Brusach. Dobrą opcją są też Małe Swornegacie. W ich pobliżu przebiegają wszystkie szlaki.

Okolice Małych Swornychgać. Czasami droga wiedzie nad brzegiem jeziora. 

Atrakcje na trasie Kaszubskiej Marszruty

Głównym atutem Borów Tucholskich jest oczywiście przyroda. Cały kompleks jest jednym z największych tego typu w Polsce i zajmuje około 3000 kilometrów kwadratowych. To raj dla osób, które lubią podglądać przyrodę. Lasy są pełne dzikich zwierząt – jeleni, saren, dzików czy wilków. 

Sercem Borów Tucholskich jest park narodowy. To jedno z 23 takich miejsc w Polsce. Parki narodowe powstały, by chronić szczególnie wartościowe przyrodniczo miejsca. Co dla nas ważne, Kaszubska Marszruta przebiega częściowo przez teren PNBT. Niektóre szlaki biegną w jego bardzo bliskim sąsiedztwie.

Przyroda to nie wszystko. Najważniejszą miejscowością turystyczną regionu są Charzykowy. Wieś jest położona na północ od Chojnic. Jej najważniejszym walorem jest przylegające Jezioro Charzykowskie. Ma ono powierzchnię 1364 hektarów. Organizowane są tam regaty żeglarskie, a w samej wsi – festiwal szant. Nie brakuje wypożyczalni sprzętu wodnego, restauracji i kawiarni. 

Drugą znaną miejscowością są Swornegacie. Nazwa wsi pochodzi od dwóch słów. Swora to rodzaj warkocza, który pleciony jest z korzeni sosnowych i służy do umacniania brzegów, czyli „gacy”. Ta kaszubska nazwa może się wydawać nieco śmieszna, ale jest dobrym przykładem na kultywowanie tradycji. 

Takie widoki można podziwiać w Parku Narodowym "Bory Tucholskie"

Poza tymi dwiema wsiami na trasie Kaszubskiej Marszruty jest mnóstwo ciekawych miejsc. Najważniejszym miastem są Chojnice. Można tam się zatrzymać i zobaczyć kilka zabytków. Jednym z najciekawszych jest pięciokondygnacyjna Brama Człuchowska z drugiej połowy XIV wieku.  Niemniej imponujące są mury obronne z basztami i ratusz na rynku.

Noclegi lub miejsca postojowe w Borach Tucholskich

Trasa rowerowa Kaszubska Marszruta to propozycja, która zachwyca infrastrukturą dla kolarzy. Przygotowano 12 punktów postojowych, gdzie każdy może odpocząć. To przestronne wiaty z miejscami parkingowymi na rowery. Na zmęczonych turystów czekają: stacje naprawy rowerów, stoły z ławkami do wygodnego spożywania posiłków czy mapa okolicy. W niektórym miejscach, np. w Starym Młynie znajdziemy także stację ładowania e-bike’ów i smartfonów.  Na całej trasie jest też co najmniej kilka ogólnodostępnych toalet przenośnych. 

Wyprawa kaszubska po Borach Tucholskich to dobry pretekst, aby zostać w regionie na dłużej. To popularna turystycznie część polski, dlatego bez trudu znajdziemy miejsce noclegowe w interesującym nas standardzie. Hotele, pensjonaty, agroturystyka, a może pole namiotowe? Wszystko zależy od Twoich upodobań.  Miejsca dla siebie warto szukać w Charzykowach, Męcikale, Chojnicach, Czersku, Drzewiczu czy Brusach.

Gdzie zjeść na Kaszubskiej Marszrucie?

Po długiej wyprawie rowerowej trasami Kaszubskiej Marszruty, gdy zaczynasz odczuwać głód, dobrze mieć pod ręką coś smacznego i pożywnego. Na uwagę rowerzystów szczególnie zasługuje Spiżarnia Chabra (Międzymostowa 5), gdzie wszystkie dania są przygotowywane na miejscu, a następnie zamykane w słoikach. Te pyszne weki, wypełnione domowymi potrawami i przekąskami, to idealne rozwiązanie na piknik na łonie natury. Możesz po nie sięgnąć, kiedy zatrzymasz się, aby odpocząć i podziwiać piękno Borów Tucholskich.

Sklepy i lokalne knajpki znajdziemy we większości turystycznych miejscowości. Odwiedzając okolicę poza sezonem, polecamy sprawdzić ich dostępność, aby mieć pewność, że pakujemy odpowiednią ilość prowiantu. 

Dobrze wiedzieć

Trasa przebiega w dużej mierze przez tereny lesiste, gdzie możemy mieć problemy z zasięgiem. Stąd polecamy zabranie ze sobą klasycznych map lub – co zdecydowanie lepiej się sprawdza – nawigacji rowerowa z wgranymi śladami tras GPX. 

Osoby, które już spróbowały swoich sił podczas wypraw rowerowych w Borach Tucholskich  lub wolą jazdę z elementem rywalizacji, mogą zdecydować się na wzięcie udziału w Rajdzie Rowerowym Kaszubska Marszruta, który przebiega przez malowniczy 50 km odcinek z Rytla przez Męcikał i Swornegacie do miejscowości Charzykowy.

Praktyczne wskazówki, czyli jak przygotować się do Kaszubskiej Marszruty?

Przed wyruszeniem na trasę Kaszubskiej Marszruty należy się dobrze przygotować. Na szlaku mijamy przede wszystkim niewielkie miejscowości, gdzie naprawa roweru może być utrudniona. Stąd lepiej uniknąć większych awarii, dbając o pojazd jeszcze w domu. Nie zmienia to jednak faktu, że należy zabrać ze sobą podstawowe narzędzia, czyli multitool, zapasowe dętki oraz pompkę. Charakterystyka szlaku sprawia, że dobrze jest wcześniej zaplanować postoje i zabrać odpowiednią ilość prowiantu. 

Trasa przez Bory Tucholskie jest zróżnicowana pod względem ukształtowania terenu i warunków. Warto pamiętać o tym, że biegnie ona przez lasy i w okolicy zbiorników wodnych, więc nawet w ciepłe dni, dobrze spakować odzież, która sprawdzi się, gdy warunki pogodowe będą zmienne. Dobrze mieć na głowie kask rowerowy, a na dłoniach rękawiczki.