Rower elektryczny – przepisy

Ignorantia iuris nocet, czyli nieznajomość prawa szkodzi, to łacińska maksyma mówiona niejednokrotnie w stosunku do osób, które otrzymały mandat za niewiedzę. Wiele wątpliwości budzą przepisy dotyczące rowerów elektrycznych. Jakie zasady należy respektować, aby uniknąć mandatu? W tym artykule przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się wątpliwości, w tym dotyczące rejestracji roweru elektrycznego czy maksymalnych prędkości, z jakimi można jeździć e-bike’iem.

E-bike to wyśmienita forma rekreacji na świezym powietrzu.

Co to jest rower elektryczny? Przepisy!

Wpływ na to jako, jakimi e-bike’ami jeździmy w Polsce, ma prawo krajowe oraz dyrektywy Unii Europejskiej (norma normą EN15194). Ustawodawcy wyraźnie wskazują, jakie pojazdy możemy określić mianem rowerów. Obecnie pojęcie to jest na tyle szerokie, że dotyczy zarówno klasycznych wariantów, jak i tych ze wspomaganiem. Art. 2 pkt. 47 ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazuje, że aby nasz pojazd był rowerem elektrycznym, powinien:

• Mieć szerokość do 0,9 m.
• Poruszać się za pomocą siły mięśni użytkownika.
• Napęd elektryczny jest uruchamiany naciskiem na pedały.
• Zasilany jest prądem o napięciu do 48 V.
• Moc znamionowa ciągła silnika wynosi do 250 W.
• Prędkość, do której jednostka centralna wspomaga jazdę, wynosi 25 km/h.
• Moc wyjściowa zmniejsza się i spada po przekroczeniu ustawowo zadeklarowanej prędkości.

Szczegóły dotyczące mechanizmu odcinania mocy precyzują przepisy europejskie. Blokada silnika elektrycznego do roweru ma nastąpić na: odcinku 5 metrów, jeśli wbudowany jest wyłącznik, bądź odcinku 2 metrów, gdy wyłącznik ten nie jest zamontowany.

Założenie to wynika wprost z budowy tego środka transportu. Odcinanie dopływu prądu na odcinku 2 metrów ma zastosowanie w rowerach elektrycznych ze wspomaganiem elektrycznym, ponieważ tak zbudowany model nie ma wyłączników silnika (zamontowanych przy klamkach hamulcowych). Tutaj zmniejszenie elektrycznej następuje natychmiast w momencie wstrzymania pedałowania tak jak w normalnym rowerze.

W przewodniku po rowerach elektrycznych znajdziesz informacje dotyczące parametrów pojazdu, w tym zasięgu roweru elektrycznego. Pamiętaj, że tylko modele spełniające te kryteria mogą być sprzedawane w Polsce, jako „rowery elektryczne”. W tej części artykułu odpowiemy na podstawowe pytania, jakie padają w odniesieniu do konstrukcji i funkcjonalności tych jednośladów.

Czym różni się pedelec od s-pedelca?

„Pedelec” to rower ze wspomaganiem, napędzany pracą pedałów, który może osiągnąć prędkość do 25 km/h. Można przyjąć, że 99% elektryków na ulicach to właśnie pedelce. „S-pedelec” to pojazd umożliwiający osiągnięcie prędkości do 45 km/h, przez co prawnie klasyfikowany jest jako motorower.

Pamiętaj, że istnieją także bardziej wydajne maszyny, których moc przekracza 4kW. Mimo że ich budowa przypomina konstrukcję roweru, według prawa są motocyklami.

Czy rower elektryczny jest pojazdem mechanicznym?

Trudno o jednoznaczną odpowiedź. Ustawodawca w żadnym miejscu nie wymienił roweru elektrycznego jako pojazdu mechanicznego. Interpretacje prawne najczęściej wskazują, że klasyczny e-bike nie powinien być za taki uznany. Oczywiście, jeżeli spełnia definicję roweru zawartą w ustawie Prawo o ruchu drogowym. 

Czy rower elektryczny bez pedałów to nadal rower?

Nie, ponieważ zgodnie z definicją model ze wspomaganiem musi wymuszać na użytkowniku pedałowanie. Bez uwarunkowania pracy silnika od wprawienia korby w ruch, nie możemy mówić o e-bike’u. 

Warto wiedzieć, że producenci najdroższych, najmocniejszych rowerów elektrycznych (o mocy 250 W z maksymalnym momentem obrotowym wynoszącym 100 Nm) często rezygnują z dołączania do wyposażenia fabrycznego swoich pojazdów pedałów. Nie oznacza to jednak, że są one niepotrzebne do jazdy.  

Jak zwiększyć prędkość roweru elektrycznego ?

Niektórzy użytkownicy próbują samodzielnie modyfikować pojazd tak, aby był bardziej wydajny. Warto pamiętać, że dozwolona prędkość roweru elektrycznego poruszającego się po drogach publicznych to 25 km/h. Jeżeli jednostka umożliwia osiąganie wyższych prędkości, narażamy się na mandat. Jeżeli zmienimy parametry na wyższe (np. montując specjalne układy elektroniczne, tzw. „chipy odblokowujące”), bierzemy pełną odpowiedzialność za tę zmianę i przyjmujemy na siebie wszystkie obowiązki producenta. Jednocześnie zmienia się kategoria pojazdu – będzie on „pojazdem elektrycznym”. Ta, jak i inne przeróbki będą skutkowały również:

• zakazem poruszania się ścieżkami rowerowymi,  
• ograniczeniem w poruszaniu się w ruchu samochodowym,
• obowiązkiem rejestracji pojazdu,
• obowiązkiem posiadania uprawnień do kierowania tego typu pojazdem,
• obowiązkiem posiadania sygnału dźwiękowego,
• obowiązkiem całorocznego poruszania się z włączonymi światłami.

Ranking rowerów elektrycznych!

Czy mogę samodzielnie konwertować rower na elektryczny? 

Tak, ale pamiętaj, aby konwersja roweru na elektryczny była zgodna z obowiązującymi przepisami dotyczącymi limitów mocy. Możesz skorzystać z gotowych zestawów do konwersji, które mają wbudowane specjalne ograniczniki.

Rower elektryczny zwiększa dostępność pięknych, górskich widoków.

Rower elektryczny – przepisy dotyczące uprawnień

Problem z klasyfikacją e-bike’ów sprawia, że wiele osób nie wie, jakie uprawnienia powinny posiadać, aby podróżować całkowicie legalnie. Wątpliwości budzi także to, że nie zdajemy sobie sprawy z tego, jakich formalności musi dopilnować osoba decydująca się na jazdę. Rowerzyści zastanawiają się, czy mają obowiązek rejestrować rower elektryczny, a nawet ubezpieczać. Zawsze warto pamiętać o tym, że e-bike, który spełnia kryteria zapisane w ustawie Prawo o ruchu drogowym, traktowany jest jak zwykły rower. Czas rozwiać wątpliwości!

Czy na rower elektryczny trzeba mieć prawo jazdy?

Nie, osoby niepełnoletnie powinny mieć przy sobie podczas jazdy kartę rowerową. Dorośli nie potrzebują dodatkowych dokumentów. 

Inaczej sytuacja ma się w przypadku osób, które zdecydowały się kupić s-pedelca. W ich przypadku obowiązkowe jest prawo jazdy, m.in. kategorii AM. 

Czy rower elektryczny trzeba rejestrować?

Nie, jeśli pojazd, który posiadasz, jest klasyfikowany wg. prawa, jako rower. To znaczy, że spełnia następujące cechy: ma szerokość do 0,9 m, poruszany jest siłą mięśni, ma napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu do 48 V o mocy do 250 W, a jego moc wyjściowa spada do zera po przekroczeniu 25 km/h.

Czy dostanę mandat za rower elektryczny, jeśli go nie ubezpieczyłem?

Nie, ponieważ nie ma obowiązku ubezpieczenia rowerów. Wielu kolarzy jednak decyduje się na ten krok, aby zabezpieczyć się w sytuacji kolizji lub wypadku. Obowiązek zakupu polisy OC spoczywa na właścicielach s-pedelców.

Trzeba uważać na moc silnika e-bike'a, aby móc poruszać sie nim po ścieżkach rowerowych.

Jazda rowerem elektrycznym – mandaty na trasie

Jak już wielokrotnie podkreślaliśmy, właścicieli rowerów elektrycznych obowiązują te same przepisy, co modeli napędzanych wyłącznie siłą mięśni kolarza. Ustawodawcy zauważyli jednak rosnącą popularność UTO, czyli urządzeń transportu osobistego, w związku z czym, próbują dostosować aktualne prawo do zmieniających się realiów. Ostatnie nowelizacje weszły w życie 30 sierpnia 2021 r. Nadały one uprawnienia strażnikom miejskim i gminnym do wystawiania mandatów e-bike’om za przekraczanie prędkości (zob. Najważniejsze przepisy dla rowerzystów).

Jaka jest dopuszczalna prędkość roweru elektrycznego?

Wspomaganie elektryczne będzie wspierać użytkownika do momentu, gdy osiągnie on prędkość 25 km/h. Nie oznacza to jednak, że jest to wartość maksymalna. Jeżeli kolarzowi pozwala na to kondycja albo zjeżdża ze stromej górki, może jechać szybciej, ale zgodnie z obowiązującymi przepisami ruchu drogowego. Mandat za przekroczenie prędkości wynosi 300 zł.

Jakie są konsekwencje jazdy po spożyciu alkoholu?

Są to odpowiednio mandaty w wysokości:

• 1000 zł za jazdę w stanie „po spożyciu” (od 0,2 do 0,5 promila alkoholu we krwi),
• 2500 zł za jazdę w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila). 

W razie spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym policja może skierować sprawę do sądu. Czyn zagrożony jest grzywną do 5000 złotych, aresztem na 5 do 30 dni lub zakazem prowadzenia pojazdów niemechanicznych nawet przez 3 lata.

Przewożenie na e-bike’u pasażera będącego pod wpływem alkoholu grozi mandatem rzędu 500 zł.

Czy muszę mieć kask podczas jazdy e-bikem?

Nie jest to wymagane, ale zalecamy ze względu na bezpieczeństwo. Informacje, jaki kask rowerowy wybrać, znajdziesz w naszym artykule. Dla osób jeżdżących na s-pedelcach projektowane są modele o zwiększonej odporności na silne uderzenia. Takie modele spełniają normę NTA 8776.

Czy wjazd do lasu pojazdem elektrycznym jest legalny?

Jeżeli chcesz wybrać się na leśną wycieczkę do lasu e-bikem, który spełnia kryteria stawiane rowerom, to nie grozi Ci mandat. Chyba że nadleśnictwo wprowadziło czasowe zakazy wstępu do lasu, np. związane z zagrożeniem przeciwpożarowym. 

Jaki mandat mi grozi, gdy okaże się, że mój pojazd nie jest rowerem elektrycznym?

Jeżeli jeździsz pojazdem, który nie klasyfikuje się jako „rower”, a według prawa jest motocyklem lub motorowerem, grożą Ci:

• grzywna za jazdę bez uprawnień w wysokości nie niższej niż 1500 zł lub kara nałożona przez sąd wynosząca do 30000 zł,
• mandat za jazdę po chodniku, który dla pojazdów silnikowych wynosi minimum 1500 zł i skutkuje przyznaniem 8. punktów karnych, 
•  do 100 zł i 5 punktów karnych za brak kasku,
• poruszanie się drogą dla rowerów – od 20 do 3000 zł.

Czy skuterem można jeździć po ścieżce rowerowej?

Nie, ponieważ według Prawa o ruchu drogowym (art. 2, pkt. 4b-5) drogą dla rowerów lub pieszych i rowerów mogą poruszać się wyłącznie pojazdy klasyfikowane jako: rowery (w tym e-biki), hulajnogi elektryczne, urządzenia transportu osobistego. Jeśli korzystasz z s-pedelca, musisz poruszać się ulicą.