Program
lojalnościowy
4,9/5 Nasza ocena
na Opineo
Punkty odbioru rowerów
Dostawa gratis w 24h
Koszyk jest pusty
Opowieść o kolarstwie terenowym zaczyna się od pierwszych mistrzostw Francji w przełaju w 1902 roku. Prawdziwie górskie modele pojawiły się jednak dopiero pod koniec lat 60., a na zawody MTB przyszło poczekać jeszcze dłużej. Przez ponad pół wieku rower do śmigania na szlakach zmienił się nie do poznania, ale cały czas dostarcza niezapomnianych emocji – tak dla zawodników, jak i widzów.
Choć przeróżnych wyścigów górskich jest całe mnóstwo, to istnieje tylko jedna dyscyplina olimpijska w całym kolarstwie MTB, czyli XC. Co to znaczy, jakie ma odmiany i jak wygląda rower cross-country? Wszystkiego się dowiesz.
Podczas zawodów cross-country trzeba być przygotowanym na zróżnicowany teren.Spis treści:
Kolarstwo cross-country (w skrócie XC) jest sportem rowerowym. I to bardzo wyczerpującym. Zawodnicy ścigają się na ustalonych trasach, walczą łokieć w łokieć. Na dość niewielkich przewyższeniach (do około 300 metrów) próbują wyprzedzić rywali, aby w końcowej klasyfikacji zająć wysoką lokatę.
Choć XC bywa traktowana jako najlżejsza odmiana MTB, to trasy przejazdu są zróżnicowane i z biegiem lat coraz bardziej wymagające. Można spodziewać się zarówno odcinków płaskich, jak i stromych podjazdów, zjazdów czy wyboistych fragmentów. Trzeba być przygotowanym na singletracki, nawroty, wystające korzenie, rockgardeny, a także – luźną nawierzchnię. Często szlaki urozmaica się przeszkodami, takimi jak dropy czy leżące kłody. Dla zawodników to kolejne wyzwanie, a dla kibiców – element imponującego widowiska.
Zawody w XC odbywają się w wielu formatach. W większości kolarze pokonują określoną liczbę pętli, ale w maratonach czy etapówce Stage Race jadą z punktu A do punktu B.
| Dyscypliny cross-country (XC) i ich specyfika | ||
|---|---|---|
Wariant cross-country | Długość rundy/całego wyścigu | Specyfika trasy |
Olympic (XCO) | 4-6 km/ponad 90 minut | Średniej długości rundy, urozmaicony teren, zjazdy, podjazdy, korzenie i błoto |
Eliminator (XCE) | Do 1 km/do wyłonienia zwycięzcy | Bardzo krótkie rundy, często w terenie miejskim, gorsza połowa stawki odpada co rundę |
Short Circuit (XCC) | 1-2 km/20-25 minut | Krótki okrążenie, lekki teren, czasem przeszkody |
Marathon (XCM) | Brak/60-160 km (UCI) | Przejazd z punktu A do B w urozmaiconym terenie |
Stage Race (XCS) | Brak/Od 2-3 dni do nawet tygodnia | Długa etapówka w urozmaiconym terenie |
Po raz pierwszy formułę XCO (Cross-Country Olympic) można było oglądać na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie w 1996 roku. Od tej pory zawody są organizowane cyklicznie i podzielone na zmagania damskie oraz męskie. Najczęściej jako pierwsi na olimpijskiej mecie XC pojawiali się Francuzi (3 złote medale mężczyzn oraz 1 kobiety), ale nie zabrakło reprezentantów Włoch czy Szwajcarów (po 2 złota), a także Holandii, Czech, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Szwecji i Niemiec (po 1 złotym medalu). Najbardziej znaczące polskie osiągnięcie stanowi uzyskanie srebra przez Maję Włoszczowską na Olimpiadzie w Pekinie w 2008 roku.
Rower do XC musi nie tylko sobie dobrze radzić w terenie, ale i być szybki.
Liczne okrążenia w XCO mają długość od 4 do 10 kilometrów, a cały wyścig trwa ponad półtorej godziny. W cieniu rzucanym przez znicz olimpijski rozgrywa się to, co w XC najważniejsze – sprawdzana jest kondycja na urozmaiconych trasach. Nierzadko zawodnicy mają przed sobą strome zjazdy, a przede wszystkim – jadą szybko, w dużym ścisku i wśród korzeni czy skał.
Ciekawą wariacją XC jest XCE (Cross-Country Eliminator). To zawody przeprowadzane na krótkich, maksymalnie kilometrowych trasach, nierzadko w przestrzeni nie górskiej… a miejskiej. Główna zasada jest prosta – znaleźć się w lepszej połowie stawki. Inaczej odpadasz, a następna runda rozgrywa bez Ciebie. W finałach spośród czterech startujących osób dwie ostatnie na mecie są eliminowane i nie awansują do następnej rundy. XCE to dyscyplina młoda, bo pierwsze Mistrzostwa Świata odbyły się w 2012 roku w Leogang. Aleksandra Dawidowicz przywiozła stamtąd brązowy medal.
Cross-Country Short Circuit (XCC) wygryzł Eliminatora z Pucharu Świata UCI. Znacznie jednak różni się od XCE – jest dłuższy, a cały wyścig zamyka się w około 20-25 minutach. Standardowa runda zawodów, zwanych też jako Short Track, polega na pokonaniu od jednego do dwóch kilometrów. A jak wypada porównanie XCO vs XCC? W Short Circuit teren jest raczej łatwy technicznie – ba, pojawia się asfalt, choć przeplatany np. trawiastymi odcinkami. Gdzieniegdzie trasę urozmaicają też przeszkody w postaci chociażby pni drzew.
Superior XP 919 to klasyczna propozycja w kwestii hardtaila do amatorskich maratonów – ma kąt główki 69° i jest dość długi, co dodaje stabilności.
XCM (Cross-Country Marathon) to dyscyplina w sam raz dla długodystansowców, ponieważ zwykle do przejechania jest od 40 do ponad 100 km. W Pucharze Świata UCI dystanse są jednak jeszcze pokaźniejsze: od 60 do aż 160 kilometrów. W przeciwieństwie do wyżej wymienionych wariantów XC, w maratonie MTB jedzie się nie w kółkach zamkniętych w rundy, a z punktu A do punktu B. Jazda sprawdza wytrzymałość kolarzy, a trasa jest mocno ukształtowana oraz ma urozmaiconą nawierzchnię. Jako Polacy mamy się czym pochwalić w tej dyscyplinie, bo Maja Włoszczowska była pierwszą mistrzynią maratonu MTB, a srebro zdobyła wtedy również Polka: Magdalena Sadłecka (Lugano, Szwajcaria 2003).
Pora przejść do sprzętu i odpowiedzieć na podstawowe pytanie: czym jest rower XC i do czego służy? Modele cross-country mają być szybkie oraz nie wytracać zbyt dużo siły na tłumienie drgań czy toczenie bieżnika. To, jaki rower do XC wybierzesz, zależy od upodobań oraz stawianych celów. Jeszcze niedawno nie było mowy o kompromisach, ale obecnie dostępne rozwiązania dają większe pole do manewru.
Masa. Jest niższa niż w innych wariantach MTB. Celem tego zabiegu jest oczywiście lepsze przyspieszanie. Z tego powodu zawodnicy chętnie sięgają po karbonowe ramy, choć i nowoczesne aluminiowe konstrukcje dają radę. Konieczna jest rezygnacja z dociążających dodatków, a także z cięższych wariantów zawieszenia.
Inaczej niż jeszcze kilka lat temu, standardem w XC jest full z zawieszeniem o skoku 120/130 mm. Oczywiście hardtaile będą od nich tańsze, nawet jeśli mają osprzęt wyższej klasy.Geometria. Progresywna! Rower do XC umożliwia łatwe przenoszenie ciężaru na przednie koło, co przydaje się zwłaszcza podczas podjazdów, ale i wpływa na przyczepność na płaskim terenie. Nie oferuje on szczególnego komfortu, zwłaszcza jeżeli ciało nie jest przyzwyczajone do intensywnej jazdy z pochyloną i wyciągniętą do przodu sylwetką. Ale przecież podczas wyścigu to nie wygoda jest najważniejsza, a ergonomia napędzania maszyny. Przykładowy układ rurek typowy dla cross-country zawiera rama modeli marki Orbea z serii Alma – hiszpański producent określił nawet geometrię mianem XC World Cup Geometry.
Trzeba jednak wspomnieć, że amatorzy i osoby szukające wygodniejszego modelu na maratony nie są pozostawieni sami sobie. Producenci proponują do cross-country rower o łagodniejszej geometrii oraz z pełnym zawieszeniem, dobrze amortyzującym wstrząsy. Przykładem fulla, który ma nieco mniejszy kąt główki ramy czy dłuższą bazę kół jest NS Bikes Synonym TR-1 – więcej wybaczy na wertepach i lepiej sprawdzi się na zjazdach.
Kierownica. W cross-country ważne jest, aby precyzyjnie sterować przednim kołem – cechy takie jak zwrotność, zwinność i łatwość manewrowania są w tym sporcie kluczowe. Kiedyś wąska kierownica na pierwszy rzut oka pozwalała ocenić, czy dany model to XC czy rower trailowy. Teraz nikogo nie dziwi, jeżeli kokpit jest dość szeroki.
Napęd. Tutaj wiele zależy od preferencji. Jeden blat z przodu i 11 lub 12 zębatek z tyłu wybiorą zawodnicy, którym zależy nie tylko na szybkich podjazdach, ale i prostej obsłudze, niewymagającej zastanawiania. Dwie tarcze z przodu to z kolei ciekawy wybór niektórych osób startujących w maratonach – na ponad stu kilometrach mogą spodziewać się przeróżnych zmian rzeźby terenu, dlatego niezwykle szeroki zakres przełożeń pozwoli być gotowym na wszystko.
29-calowe koła, amortyzacja (pełna lub hardtail), około 120-130 mm i kąt główki mniej więcej 67-69° to cechy, po których rozpoznasz współczesne rowery XC.Koła. Standardem są modele 29-calowe. Opony mają mniej terenowy bieżnik niż można się spodziewać po rowerze terenowym – w końcu cały czas chodzi o łatwe toczenie.
Amortyzacja. Różnorodność rowerów do XC doskonale widać na przykładzie zawieszenia. Kiedyś królowały lekkie hardtaile z niewielkim skokiem: 80-100 mm. Dziś amortyzacja nadal nie jest duża, ale sporo się zmieniło. Organizatorzy prowadzą trasę przez coraz więcej zjazdów, dlatego 120-130 mm skoku widelca już nikogo nie dziwi, a i fulle są wybierane najczęściej. Jeśli dobrze ustawisz pod siebie oba amortyzatory, to przy dużej liczbie przeszkód damper sprawdzi się świetnie. Efektem będzie większa stabilność i – co jasne – komfort. Trzeba liczyć się jednak z tym, że full ze średnim osprzętem kosztuje tyle, co bardzo przyzwoity hardtail.