Rodzaje korb rowerowych – poradnik doboru

Mechanizm korbowy w obecnie znanej postaci powstał w wyniku ewolucji. W początkowej fazie rozwoju rowery były wprawiane w ruch przez kręcenie osią przedniego koła. Dzięki zastosowaniu przekładni łańcuchowej udało się pod koniec XIX wieku przenieść kluczową część napędu na środek jednośladu. Dzięki temu możliwe było zrównanie średnic obu kół, a pojazd był znacznie bardziej sterowny. Aktualnie na rynku dostępne rożne rodzaje korb rowerowych, dlatego warto poznać ich cechy charakterystyczne, aby wybrać odpowiedni model.

Zasadza działania mechanizmu korbowego pozostała niezmienna. Jednak nowoczesne modele są zdecydowanie bardziej skomplikowanymi produktami. Na przestrzeni lat zasada działania mechanizmu nie uległa większym zmianom. Powstały różne warianty tego samego rozwiązania. Do ciekawszych można zaliczyć napęd z przekładnia pasową lub z wałkiem Cardana. Aktualna specjalizacja w branży rowerowej przekłada się również na ofertę korb. Inne modele wybiorą zapewne kolarze szosowi, a inny asortyment skusi miłośników MTB czy rowerów miejskich.  

Informacja o typie roweru, do którego szukamy korby w większości przypadków nie jest wystarczająca. W celu poprawnego wyboru trzeba określić trochę więcej parametrów, które poruszone będą w tej publikacji. 

Korba rowerowa – rodzaje 

Rowerzyści szukają nowego mechanizmu korbowego zazwyczaj w dwóch przypadkach: 

• Uszkodzenie dotychczasowej korby, 
• Chęć modyfikacji napędu. 

Wariant pierwszy jest o tyle prostszy, że zazwyczaj następuje jednostkowa wymiana uszkodzonego elementu i nie jest konieczne posiadanie szerokiej wiedzy w tej dziedzinie. Osoby pragnące ulepszyć swój sprzęt zazwyczaj zakup poprzedzają gruntowną analizą. Muszą one rozważyć jakie konsekwencje niesie taka zmiana w stosunku do innych komponentów napędu.

Mechanizmy korbowe można podzielić według dwóch głównych kryteriów – ich budowy oraz zastosowania. 

Mechanizmy korbowe w rowerach crossowych oraz tańszych MTB zazwyczaj mają trzy zębatki. Przy wyborze mechanizmu korbowego mamy do wyboru wiele wariantów dostosowanych między innymi do używanego suportu. Mamy do czynienia z trzema podstawowymi typami występującymi w różnych odmianach w zależności od producentów. 

1. Jednoczęściowa korba występuje zazwyczaj w rowerach BMX. Mechanizm taki, może nie należy do najbardziej skomplikowanych, ale dzięki temu cechuje się dużą wytrzymałością i niezawodnością.

2. Mechanizm dwuczęściowy: 

• Shimano Hollowtech I i II; 
• FSA MegaExo; 
• SRAM/Truvativ GXP I Howitzer; 
• Race Face X-Type.

Rozwiązanie to jest najnowsze i występuje w modelach z wyższej półki cenowej. Składają się one ze zintegrowanych z prawym ramieniem kół zębatych (od 1 do 3) oraz wydrążonej osi, a także przykręcanego do osi lewego ramienia. W zależności od producenta różnią się delikatnie miedzy sobą.

Innym wariantem mechanizmu dwuczęściowego są produkty marki Campagnolo – Ultra Torque i Power Torque. Ich cechą charakterystyczną jest drążona oś, dzielona po środku i skręcana przy pomocy śruby.

Korby dwuczęściowe charakteryzują się największą sztywnością, przy znaczącym zmniejszeniu masy w porównaniu do starszych rozwiązań. 

3. Korba Trzyczęściowa: 

• mocowanie na klin; 
• korba na kwadrat; 
• osadzany na wielowypuście ISIS, Octalink,

Cechą wspólną tej grupy są oba ramiona mocowane do różnej konstrukcji osi. To najpowszechniejszy do niedawna rodzaj mechanizmów korbowych. 

Kryteria wyboru mechanizmu korbowego 

Napęd 1x11, czyli z korbą jednorzędowy w rowerze MTB (Orbea Onna).

Wielkość i ilość zębatek 

Zębatki to element, który najbardziej zależy od typu roweru. Wyścigowe szosówki mają zazwyczaj dwa duże blaty. Spowodowane jest to dostępnością szerszego zakresu przełożeń. Stosowane są produkty z większą liczbą zębów np. 50-34T, co umożliwia uzyskiwanie większych prędkości.

Najnowsze rowery MTB z kolei zdominowane są przez jedną tarczę z przodu. Rozwiązanie to zastąpiło wcześniej stosowane trzy oraz dwie tarcze. Korba rowerowa jednorzędowa sprawia, że kontrolowanie napędu jest znacznie wygodniejsze, ponieważ do obsługi pozostaje nam tylko jedna manetka. Zmniejszenie ilości elementów ruchomych spowodowało również spadek masy i wzrost niezawodności napędu.  

Modele trekkingowe, to spadkobiercy występujących do niedawna w góralach mechanizmów trzyrzędowych.

Tradycyjny, okrągły kształt zębatek zostaje coraz częściej zastąpiony poprzez owal. Takie rozwiązanie niweluje w pewnym stopniu martwe punkty, które występują w skrajnych położeniach nóg (góra/ dół). Owalny kształt powoduje zmniejszenie obciążenia w najmniej efektywnych obszarach oraz jego zwiększenie, tam gdzie dysponujemy największą mocą. Płynność obrotów przydaje się zwłaszcza na trudnych terenowych podjazdach, gdzie zdarza się utrata przyczepności koła napędzanego. Największym problemem jest współpraca tarczy z przednią przerzutką. Sytuacja taka nie występuje w przypadku rozwiązań z jedną zębatką. 

Ważne: w przypadku korb posiadający więcej niż jedną tarczę, przy wymianie pojedynczych elementów należy sprawdzić średnicę rozstawu śrub (BCD – Bolt Circle Diameter).

Nowoczesne rowery szosowe są zazwyczaj wyposażone w mechanizm korbowy z dwiema zębatkami.

Ramiona korby 

Mogłoby się wydawać, że w przypadku ramion korby sytuacja jest czytelna i nieskomplikowana. Jednakże jest to jeden z elementów mających istotny wpływ na efektywność pedałowania. Ich długość powinna być dostosowana do wzrostu rowerzysty. Im osoba ma dłuższe nogi, tym korba musi być dłuższa.  

Korba 170 czy 175? A może 172,5?

Najczęściej występują korby o rozmiarach 170 mm, 172,5 mm oraz 175 mm. Pełen zakres wielkości to 165 mm do 180 mm stopniowane co 2,5 mm. Parametr ten w rzeczywistości stanowi rozmiar korby. Należy do równie istotnych parametrów co wielkość ramy, czy długość mostka. W związku z tym, często modyfikujemy ten element napędu poddając się procesowi bike fittingu.

Można zauważyć również w tym elemencie podział na długości szosowe oraz skierowane do miłośników MTB. W przypadku egzemplarzy skierowanych do pokonywania kilometrów po trasach asfaltowych standard wynosi 172,5 mm. Producenci rowerów terenowych dzielą je natomiast względem wielkości ramy i stosują odpowiednio korby 170 mm dla mniejszych rozmiarów oraz 175 mm dla większych. 

Dodatkowym parametrem istotnym przy wyborze mechanizmu jest również materiał, z którego są wykonane ramiona. Występują one w wariantach stalowych, aluminiowych oraz karbonowych. Ze względu na masę warianty metalowe są tańsze, ale dzięki temu bardziej powszechne. Produkty karbonowe to najdroższe rozwiązanie, jednakże są super lekkie. Często wybierają je miłośnicy kolarstwa, dla których liczy się każdy stracony ze sprzętu gram.  

Rodzaj osi suportu 

Podobnie jak cały mechanizm korbowy, również konstrukcja osi suportu nie oparła się ewolucji. Pierwsze produkty mocowane na kwadrat czy klin były ciężkie i mało sztywne. Są one nadal stosowane w rowerach miejskich czy tańszych egzemplarzach MTB. W droższym segmencie rynku dominują rozwiązania ze zintegrowaną osią oraz korby z wielowypustem. 

Rodzaje korb rowerowych - jaką wybrać? 

Jednym z najważniejszych pytań przy wyborze mechanizmu korbowego jest rodzaj aktywności, którą zamierzamy uprawiać. Innego sprzętu będzie potrzebował weekendowy turysta zwiedzający pagórkowate okolice, a inne wymagania będzie miał specjalista XC. Podobnie w przypadku sprzętu dedykowanego na szosę. Amator dłuższych wycieczek będzie się kierował czymś innym niż trenujący pasjonat kolarstwa. 

Drugie kryterium, to częstotliwość użytkowania. Weekendowy turysta często nie będzie skłonny wydać większej kwoty, jaką warto zapłacić za lżejsze i trwalsze produkty.  

Wymianę korby rowerowej można wykonać samodzielnie, czasem jednak warto zlecić to serwisowi rowerowemu.

Zazwyczaj decyzja zakupu nowej korby związana jest z wymianą lub modernizacją napędu. W takim przypadku musimy się brać pod uwagę rodzaj posiadanego jednośladu. Istotny jest przede wszystkim zastosowany wkład suportu.  

Ostatnim, jednak często kluczowym kryterium jest zakładany budżet. Mając większy zasób do wydania, rowerzysta morze wybierać pomiędzy komponentami aluminiowymi, a droższymi z włókna węglowego. 

Należy również wspomnieć o rozwiązaniu dedykowanym zwłaszcza dla rowerzystów zorientowanych na stałą poprawę swoich rezultatów. Mowa tutaj oczywiście o korbach z pomiarem mocy. Dzięki nim można przede wszystkim określić poziom wydolności. Czujniki zlokalizowane w jednym z ramion korby dostarczają do aplikacji danych niezbędnych dla prawidłowego zaplanowania treningu. Dostępne są również warianty umożliwiające odrębny pomiar dla lewej i prawej nogi. Wśród czołowych producentów tego typu urządzeń można wymienić firmy: FSA, Ronde czy Quarq.

Jaka korba do roweru – podsumowanie

Pamiętać należy, że korba jest integralny elementem całego napęd. W związku z tym decydując się na jej wymianę trzeba zachować kompatybilność z wkładem suportu, łańcuchem, czy ewentualna przerzutka przednią. Jeżeli awarii uległ tylko sam mechanizm, należy również ocenić stan pozostałych elementów. Zazwyczaj stosowanie używanego wcześniej łańcucha może zniweczyć korzyści z zastosowania nowej korby.  

Duże znaczenie mają również zastosowane materiały. Tańsze rozwiązania stalowe będą zdecydowanie cięższe, ale mogą być również bardziej odporne na uderzenia. Zastosowanie aluminium, czy też karbonu pozwoli natomiast zredukować znacząco masę. Trzeba jednak przygotować się na większy wydatek.