Drafting – jazda na kole i w peletonie

Jazda na kole to termin, który u początkujących kolarzy oraz osób niezwiązanych z tym sportem może spowodować lekkie zdziwienie. Tymczasem jest to jedna z podstawowych umiejętności zawodników na wyścigach szosowych. Co więcej, ta technika często łączy się z różnymi formacjami ułatwiającymi jazdę w niesprzyjających warunkach atmosferycznych.

Jazda na kole to podstawowa umiejętność kolarzy. Na torze ma to szczególne znaczenie!

Drafting – co to jest?

Drafting, czyli jazda na kole, to bardzo popularna wśród kolarzy szosowych technika, która pozwala zaoszczędzić dużo siły podczas wyścigu. Polega na poruszaniu się jednego rowerzysty za drugim, w bardzo małych odstępach, mierzących od kilku do kilkunastu centymetrów. Zawodnicy jadą koło w koło, a ten znajdujący się na czele wytwarza swego rodzaju tunel aerodynamiczny. Dzięki temu pozostali kolarze tracą mniej sił, ponieważ działające na nich opory powietrza zostają zredukowane.

Jak nietrudno się domyślić, uczestnicy wyścigu muszą co jakiś czas zmieniać się na pozycji prowadzącego, zwłaszcza przy silnym wietrze. Takie warunki wymagają tworzenia specjalnych formacji, które omówimy w dalszej części artykułu.

Jak drafting wpływa na oszczędzanie energii?

Wbrew pozorom, jazda na kole naprawdę odczuwalnie ułatwia jazdę. Opory powietrza podczas poruszania się w peletonie są znacznie mniejsze dla osób jadących w jego środkowej części i na tyłach niż na czele i po bokach.

Poniższa tabelka przedstawia, jaki opór powietrza działa na zawodników w poszczególnych częściach peletonu w porównaniu do samotnie jadącego kolarza.

*źródło: https://deingenieur.nl/artikelen/racing-cyclist-in-peloton-saves-more-energy-than-previously-thought

Warto jednak wspomnieć, że wszystko ma swoje wady i zalety. Osoby poruszające się w zewnętrznej części tracą więcej sił, ale są najmniej narażone na upadek. Kolarze jadący w środku peletonu zużywają natomiast mniej energii, ale ryzyko kraksy, a co za tym idzie poważnej kontuzji, jest naprawdę wysokie. Dlatego najsilniejsi kolarze stosują jazdę na kole, ale trzymają się czoła peletonu, aby uniknąć ewentualnego karambolu.

Jazda na kole – na co trzeba uważać?

Drafting rowerowy niewątpliwie niesie za sobą duże korzyści, jednak rowerzyści, którzy decydują się na wykorzystywanie tej techniki, muszą być bardzo ostrożni. Jadąc tuż za innym kolarzem należy zachować pełną koncentrację i nieustannie kontrolować jego ruchy. Brak bezpiecznego odstępu przy jeździe z wysoką prędkością może skończyć się bardzo źle, jeśli choć na chwilę straci się odpowiednie skupienie.

Gesty rowerzystów – sygnały podczas jazdy w grupie

Dotyczy to oczywiście również osób poruszających się na czele, które powinny być skupione jeszcze bardziej. Jadąc na czele kolumny rowerzystów nie można pozwolić sobie na gwałtowne zmiany toru jazdy, a tym bardziej na nagłe hamowanie. W przeciwnym razie kolarze jadący z tyłu nie będą mieli szans na reakcję i rozpocznie się nieunikniona reakcja łańcuchowa w postaci efektu domina – zawodnicy zaczną wjeżdżać w siebie nawzajem. Takie kraksy to jedno z największych zagrożeń w trakcie jazdy w peletonie. Wypadek przy dużej prędkości z udziałem sporej liczby osób może zakończyć się tragicznie. Dlatego kolarze z przodu powinni sygnalizować swoje ruchy oraz zagrożenia na drodze, aby jadący za nimi mogli w porę zareagować.  

Wachlarz to jedna z głównych formacji w trakcie wyścigów.

Drafting nie zawsze jest dozwolony

We wielu przypadkach jazda na kole jest zakazana przez organizatorów wyścigów. Dotyczy to między innymi różnego rodzaju triathlonów. W tej formule zawodów drafting jest niedozwolony nie tylko ze względu na zagrożenie wypadkiem, ale tez indywidualny charakter wyścigu. Każdy uczestnik musi samodzielnie mierzyć się z wysiłkiem, nie podejmując współpracy z innymi sportowcami.

Kalendarz zawodów triathlonowych 2025

W przypadku niedostosowania się do regulaminu, zawodnik dopuszczający się jazdy na kole w zawodach triathlonowych może być ukarany na różne sposoby. Pierwszą reakcją sędziów zazwyczaj jest upomnienie, a następnie wyciągane mogą być inne konsekwencje, takie jak kara czasowa, stop&go, a nawet dyskwalifikacja.

Najważniejsze formacje podczas jazdy na kole

Jazda na kole wiąże się z wieloma możliwościami. W wyścigach kolarskich często stosowana jest w różnego rodzaju formacjach, które pomagają np. w przezwyciężeniu trudności wywołanych przez niesprzyjający wiatr. Poszczególne drużyny często wykorzystują ją jako taktyczny manewr, dzięki któremu znajdują się na prowadzeniu i torują drogę dla swoich sprinterów, blokując jednocześnie zawodników z innych ekip. Do najważniejszych formacji należą:

• Jazda w parach – to najlepsza formacja na trening rowerowy. Nie jest skomplikowana, a przy tym można ją uznać za stosunkowo bezpieczną, zwłaszcza rowerzyści dobrze się znają. Ten styl polega na grupie poruszaniu się w grupie osób jadących parami w pewnych odstępach od siebie i regularnej rotacji miejscami. Pierwsza para po chwili jazdy na czele rozjeżdża się na boki, tak aby jadący za nią kolarze mogli wysunąć się na przód, podczas gdy ona zajmie miejsce na tyłach.
• Peleton – to podstawowa figura podczas wyścigów kolarskich. Przypomina nieco piramidę – rozpoczyna go jeden kolarz, za nim jedzie dwóch kolejnych, a każdy kolejny rząd staje się coraz szerszy. Dzięki temu osoby znajdujące się w środku i na tyłach są najmniej narażone na opory powietrza. Jazda w tak dużej i ciasnej grupie wiąże się z dużym ryzykiem karambolu, dlatego należy nieustannie uważać na swoje ruchy oraz błyskawicznie reagować na ewentualne pomyłki rowerzystów będących tuż obok.
• Wachlarz – to formacja używana zwykle w przypadku silnego wiatru wiejącego z kierunku czołowo-bocznego. Kolarze ustawiają się ukośnie od jednego skraju jezdni do jej środka. Zawodnicy regularnie ze sobą rotują, na zmianę zajmując miejsce na przedzie formacji. Dzięki temu każdy z nich zużywa podobną ilość energii. Istnieje również odmiana tego stylu nazywana „podwójnym wachlarzem”, w której kolarze poruszają się parami, co sprawia wrażenie, jakby „wachlarz” się obracał.
• Ranty – to formacja, która ma na celu odcięcie od czoła wyścigu zawodników z innych drużyn. Kolarze należący do jednego zespołu formują wachlarz, podczas gdy jeden z nich jedzie tuż za formacją przy krawędzi jezdni, na tzw. rancie. Pozostali rowerzyści muszą jechać za nim i nie mają możliwości dołączenia do wachlarza. Są przy tym narażeni na wiatr, co sprawia, że często tracą siły, a zespół, który ich odciął coraz bardziej się oddala.

Jadąc w peletonie trzeba zachować dużą ostrożność.

Jak nauczyć się jazdy na kole

Jazda na kole może wydawać się skomplikowana, ale przy odrobinie samozaparcia wszystkiego można się nauczyć. Drafting na rowerze najlepiej ćwiczyć w parach ze znajomymi, z którymi wielokrotnie się już jeździło. Dzięki temu można przynajmniej częściowo przewidzieć ich ruchy. Kolejny krok to jazda w większej grupie, np. na lokalnej ustawce. Bardziej skomplikowane formacje, jak np. wachlarz lepiej zostawić sobie na później, aby zminimalizować ryzyko popełnienia błędu i bolesnego szlifu.