Jaka długość korby w rowerze pozwoli jeździć wydajnie i zdrowo?

Przez lata ramiona korb rowerowych miały zbliżoną długość, czyli około 172,5 mm. W małych rowerach (S-M) było to często 170 mm, a w większych (XL) nawet 175 mm. Dlaczego już tak nie jest? Przede wszystkim rowerzyści chcieli zwiększyć wydajność w swojej dyscyplinie, a także zadbać o ergonomię jazdy. Warto przy tym pamiętać, że to przekrok powinien rzutować na wybraną długość korby, a wzrost stanowi tylko pewną wskazówkę.

Rowerzyści MTB dość szybko dostrzegli zalety krótkich korb, ale mają też kilka dobrych powodów, aby zostać przy długich ramionach.

 7 korzyści z doboru odpowiedniej długości korby

Już kupienie roweru z ramą w pasującym rozmiarze jest sukcesem, ale zwykle warto dokonać jednej czy dwóch poprawek. Wielu rowerzystów myśli od razu o wymianie mostka czy kierownicy w rowerze, ale ostatnio popularnym pomysłem jest też wymiana ramion mechanizmu korbowego, która może przynieść nawet siedem korzyści:

1. Zwiększenie ergonomii ruchu nóg – krótsze ramiona korby oznaczają, że nie trzeba wykonywać tak szerokiego ruchu kolanem, a więc i mniej odchyla się miednicę. To powód, dla którego osoby z dużym przodopochyleniem miednicy, ze schorzeniami kolana czy konfliktem panewkowo-udowym powinny wybrać się do bikefittera, aby przedyskutować temat zmiany korby na krótszą.
2. Zwiększenie wygody – z krótszą korbą wygodniej zajmować pochylone pozycje, co przydaje się na przykład podczas jazdy z lemondką. Zmiana długości ramienia mechanizmu korbowego pozwoli też nieco dopasować rozmiar roweru do rowerzysty, ponieważ najniższe ułożenie pedałów rzutuje na wysokość, na której powinno znajdować się siodełko. Krótsza korba sprawi więc, że kolarz będzie siedział wyżej, przez co oddali swój chwyt do kierownicy. I odwrotnie – długa korba sprawi, że siedzieć będzie można niżej, a więc i chwyty będą bliżej ramion.
3. Poprawa wydajności jazdy – Słoweniec Tadej Pogačar pokazał kolarskiemu światu, że profesjonalny zawodnik może jeździć wydajniej, przesiadając się na krótszą korbę. Wcześniej dominowała opinia, że jeśli chcesz się ścigać, masz mieć długie ramiona mechanizmu korbowego.
4. Zmiana kadencji pedałowania – odpowiednia długość korby pozwala łatwiej utrzymywać wybraną kadencję. Krótsze ramiona mechanizmu to sposób na zwiększenie liczby obrotów, a dłuższe – ich obniżenie. Z kadencją ma też związek dynamizm jazdy. Na przykład w wyścigach ulicznych kryterium, w których jest wiele zakrętów, przyda się krótsza korba, a na płaskim i długim odcinku – dłuższa. To przekłada się również na sport – wyższa kadencja z krótkim mechanizmem oznacza więcej kardio, a niższa z długim ramieniem korby więcej treningu mięśniowego.
5. Zmiana odległości pedałów od podłoża wpływa na sprawność pokonywania zakrętów przy dużym przechyleniu. Zakręcanie jest więc łatwiejsze w przypadku krótkiej korby, a trudniejsze z długimi ramionami mechanizmu. Ma to szczególne znaczenie w MTB.
6. Łatwiejsze pokonywania podjazdów w wybrany sposób – dłuższe ramie pozwala łatwiej podjeżdżać siedząc, a krótsze stojąc. W tym drugim przypadku można to porównać do wchodzenia po schodach – krótsze ramiona stanowią jakby niższe stopnie schodów.
7. Ograniczenie efektu Toe Overlap (wysunięcia pięty na tylny trójkąt lub palców na przednie koło) – krótsza korba zmniejsza ryzyko uderzeń butem o ramę lub przednią oponę (następuje zwłaszcza w krótkich rowerach szosowych czy przełajowych, którymi jeździ się w mieście czy lekkim terenie, gdzie nie brakuje zakrętów).

W segmencie rekreacyjnym, nawet tym najlepszym, ciężko znaleźć korby z ramieniem krótszym niż 170 mm. Na przykład CUES powstaje jeszcze tylko w opcji 175 mm, ale już jego gravelowa wersja U6030 ma 165-milimetrowy odpowiednik.

Geometria roweru – jak dobrze dobrać ramę?

 Dobranie długości korby do wzrostu – jak mierzyć?

Przede wszystkim należy poznać przekrok, czyli wewnętrzną długość nogi. Aby to zrobić wystarczy stanąć pod ścianą i włożyć dowolny przedmiot, na przykład książkę, między uda w jak najwyższym punkcie. Następnie należy odsunąć się, przytrzymując ów przedmiot na tej samej wysokości oraz zbadać miarą odległość górnej części przedmiotu od podłoża. Za przekrok długi uznaje się więcej niż 87 cm, za standardowy 83-87 cm, a za krótki mniej niż 83 cm.

Aby znaleźć odpowiednią długość korby, wielu rowerzystów stosują różne obliczenia. Na przykład dzielą przekrok przez 5, uzyskując 20% długości nogi, które według niektórych specjalistów powinno stanowić długość ramienia mechanizmu korbowego.

Długość korby = przekrok / 5

Nawet osoby wysokie, ale z relatywnie krótkimi nogami, a więc niewielkim przekrokiem powinny zastanowić się nad krótszą korbą. I odwrotnie – niskie osoby z dość długimi jak na ich wzrost nogami zachowają ergonomię jazdy z długim ramieniem mechanizmu korbowego.

Wzrost będzie więc tylko pewną wskazówką: niski (<172 cm), średni (173-182 cm) i wysoki (>183 cm).

Niektórzy bikefitterzy wskazują też na to, że krępa czy kulturystyczna budowa ciała jest wskazówką do pozostania przy dłuższej korbie, co jest związane z przekładaniem dużej siły na jazdę, ale słabym wytrenowaniem w kwestii kardio. Wiele jednak zależy od cech osobniczych. Powodami do przesiadki na krótszą korbę są też między innymi schorzenia kolana, miednicy czy ud.

Rodzaje korb rowerowych – poradnik doboru

 Jaka długość korby w rowerze szosowym będzie najlepsza?

Obecnie marki Shimano i SRAM produkują korby szosowe nie tylko w tych najbardziej standardowych wymiarach, ale również 165 czy nawet 160 mm. Mniejsze rozmiary często stanowią towar deficytowy, bo na fali „efektu Pogačara”, wielu szosowców przesiada się na krótsze ramiona mechanizmów korbowych.

Na dłuższych trasach krótsze korby rozwiązują sporo problemów bólowych, zwłaszcza gdy podczas wyścigu nie brakuje podjazdów. Niewielkie rozmiary są polecane także do kryterium, czyli wyścigów miejskich, w których nie brakuje zakrętów. Ponieważ wspinaczka z krótką korbą bardziej przypomina bieganie, krótkie korby są również często wybierane do dyscyplin łączonych – przestawienie się z biegu na kolarstwo lub odwrotnie jest z takimi mechanizmami korbowymi zdecydowanie łatwiejsze.

Mechanizm korbowy SHIMANO Claris FC-R2000

Sprawdź

Mechanizm korbowy z pomiarem mocy QUARQ Red AXS E1

Sprawdź

Gdzie jednak nadal nie trzeba zastanawiać się nad skracaniem ramion korby? Przede wszystkim w krótkich wyścigach na płaskim terenie. Tam korba 172,5 czy 175 mm, w przypadku odpowiednio średnich i wysokich osób, będzie wciąż odpowiednia.

Mechanizm korbowy SRAM Force D2

Sprawdź

Mechanizm korbowy SHIMANO 105 FC-R7100

Sprawdź

 Jak długa korba sprawdzi się w gravelu czy przełaju?

Wiele trendów szosowych szybko przenosi się na gravel, a długość korb nie jest tutaj wyjątkiem. Kolarze szutrowi sięgają po coraz krótsze ramiona mechanizmów korbowych (przy standardowym wzroście będzie to 167,5-170 mm), co ma znaczenie na zakrętach podczas licznych eksploracji off-roadowych.

Mechanizm korbowy SRAM Apex 1 D1 Wide

Sprawdź

Mechanizm korbowy SRAM Red XPLR Wide E1

Sprawdź

Na piasku czy w błocie krótka korba może jednak nie być najlepszym rozwiązaniem, bo podczas zaskoczenia luźną nawierzchnią zabraknie ruchu nogą, aby w ogóle jechać. Z tego powodu można uznać, że dość uniwersalną będzie korba 170 czy 172,5 mm.

Mechanizm korbowy SRAM Apex 1

Sprawdź

Mechanizm korbowy SHIMANO GRX FC-RX610-1

Sprawdź

 Z jak długą korbą jeżdżą rowerzyści MTB?

W MTB już lata temu zauważono zalety krótkiej korby w rozmiarze 160 mm, a nawet mniejszej: 155 mm. Zmniejszenie ramienia ogranicza bowiem szansę zahaczenia pedałem o terenową nawierzchnię podczas zakręcania. Dodatkowo można łatwiej wygenerować wysoki moment obrotowy podczas pedałowania, co przydaje się do uzyskania wysokiej prędkości. Dla wspinaczki duże znaczenie mają opisane wcześniej „niskie stopnie” oferowane przez rozmiary takie jak 160-165 mm zamiast „wysokich stopni” przy chociażby 175 mm.

Mechanizm korbowy SRAM NX Eagle DUB

Sprawdź

Mechanizm korbowy E*thirteen E13 LG1 DH Gen4

Sprawdź

Ale długa korba pozwoli swobodniej wygrzebać się z naprawdę trudnej sytuacji – to efekt podobny do używania dużych zębatek w kasecie, bo ruch nogi napędzającej koło jest po prostu dłuższy, czyli łagodniejszy. Dlatego zakopanie w błocie czy piasku, a także zaskoczenie przeszkodą niemal stopującą rower stanowi sytuację rzadziej spotykaną przy długości korby 170 mm czy 175 mm w przypadku wysokich rowerzystów.

Mechanizm korbowy SHIMANO Deore FC-M5100

Sprawdź

Mechanizm korbowy SHIMANO Zee FC-M640

Sprawdź

 Zębatki owalne czy okrągłe? Nie tylko długość ma znaczenie

Nieoczywiste ulepszenie stanowi też wymiana blatów na owalne. Zębatki¸ które nie są idealnie okrągłe, a jajowate, mogą być wydajniejsze, bo ruch nogi po kole nigdy nie jest równomierny – trochę inaczej pracuje kolano popychając pedał, a inaczej ciągnąc ten komponent. Między tymi czynnościami następuje tak zwany martwy punkt, którego eliminacja to zadanie właśnie dla zębatek owalnych. Szosa, MTB czy gravel – owale stosują rowerzyści różnych dyscyplin, chwaląc ergonomię, wygodę i wyższą efektywność.

Zębatka rowerowa GARBARUK Shimano M7100/M8100 Oval

Sprawdź

Zębatka rowerowa SRAM Eagle X-Sync 2 Oval

Sprawdź

Zębatka rowerowa ABSOLUTEBLACK Oval Shimano Direct Mount

Sprawdź

Kolarze, którzy pozostali przy okrągłych zębatkach, twierdzą, że ta niewielka poprawa wydajności przede wszystkim nie jest warta ceny jajowatych blatów. Być może mają rację – z jakiegoś powodu po boomie na owale w latach około 2018-2023 temat jednak trochę ucichł. To nie znaczy, że brakuje tych, którzy nie wyobrażają sobie życia bez owalnych zębatek, czego potwierdzeniem jest szeroka oferta marek takich jak Garbaruk czy absoluteBLACK.

Zalety i wady stosowania owalnych blatów:

+ bardziej naturalne użycie siły podczas pchania i ciągnięcia za pedał (eliminacja martwego punktu)

– wózek tylnej przerzutki szybciej się zużywa, bo jest w ciągłym ruchu – podczas jazdy wciąż zmienia się wysokość łańcucha

– wysokie ceny owalnych zębatek

– zbyt mało badań na potwierdzenie skuteczności owali