Program
lojalnościowy
4,9/5 Nasza ocena
na Opineo
Punkty odbioru rowerów
Dostawa gratis w 24h
Koszyk jest pusty
Szprychy rowerowe łączą piastę z obręczą, dzięki czemu możliwe jest napędzanie koła. Poprawnie dobrane elementy wpływają na masę oraz aerodynamiczność roweru, a przede wszystkim – poprawną trakcję. Warto jednak pamiętać, że nawet jedna rozprężona szprycha może spowodować tzw. bicie na boki, grożące brakiem stabilności lub hamowaniem roweru. Już same nyple, czyli niewielkie złączki na obręczy, mają znaczenie. Jak znaleźć szprychy rowerowe do różnych rozmiarów kół, sprawdzić napięcie zaplotu i wymienić zepsutą szprychę? Poznaj odpowiedzi.
Umiejętność doboru szprych jest bardzo ważna przy składaniu koła.
Spis treści:
Do wyboru są różne rodzaje szprych. Parametry, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze to:
Ostatnia z wymienionych kwestii rzutuje praktycznie tylko na wagę, jednak pozostałe aspekty są ważne dla prawidłowego montażu szprych do obręczy i piasty rowerowej. Co istotne, nawet jeśli jakaś szprycha pasowałaby do kół rozmiarem, to i tak nie może praktycznie niczym się różnić od pozostałych. Przed montażem warto się więc upewnić, że wszystkie szprychy są jednakowe.
Dobór odpowiednich szprych jest niezwykle ważny dla bezpiecznej jazdy.W większości rowerów znajdziesz zwykłe szprychy, czyli takie, które mają jedną średnicę na całej swojej długości. Standardowe elementy są solidne i sprawdzą się w rowerach do rekreacyjnej jazdy oraz amatorskich treningów.
Szprychy rowerowe cieniowane mają mniejszą średnicę w środkowej części, czyli obszarze mniej narażonym na uszkodzenia niż ich końcówki. Dzięki temu masa szprych jest niższa niż w modelach standardowych, co sprawia, że sprawdzą się u osób aktywnie trenujących oraz startujących w wyścigach.
Trzeci rodzaj stanowią szprychy aerodynamiczne o spłaszczonej środkowej części elementu. Stosowane są głównie przez zawodowych kolarzy szosowych, którym zależy zarówno na niskiej masie roweru, jak i minimalnych oporach powietrza.
| Różnice pomiędzy rodzajami szprych | |||
|---|---|---|---|
Rodzaj szprych | Zwykłe | Cieniowane | Aerodynamiczne |
Cena za 36 szt. (standardowy zestaw) | 30-70 zł | 70-200 zł | 150-400 zł |
Zalety | Tanie i solidne | Lekkie | Lekkie i aerodynamiczne |
Wady | Ciężkie | Dość kosztowne | Drogie |
Klasyczna szprycha ma główkę wygiętą w kształt litery J. Tak właśnie prezentują się modele typu J-bend, najczęściej spotykane w rowerach. Plusami szprych J-kształtnych są: cena, dostępność i sztywność boczna. Ich minus to większa podatność na uszkodzenia związane z wygięciem lub pękaniem główki.
Młodszy wariant szprych nosi nazwę Straight Pull. Elementy spod szyldu SP są proste, co przekłada się na mniejsze obciążenia główek, które są przecież najbardziej narażone na uszkodzenia. Niestety w tej sytuacji usterce może ulec gwint. Kolejne kwestie to: minimalistyczna estetyka szprych SP oraz niższa masa – różnica na wadze między Straight Pull a J-bend stanowi ok. 10%.
| Porównanie cech szprych J-bend i Straight Pull | ||
|---|---|---|
Rodzaj główki | J-bend | Straight Pull |
Awaryjny element | Główka (częściej) | Gwint (rzadziej) |
Sztywność boczna | Wyższa | Niższa |
Masa | Wyższa | Niższa |
Estetyka | Retro | Minimalizm |
Dostępność | Wyższa | Niższa |
Cena | Niższa | Wyższa |
Dawniej szprychy rowerowe powstawały ze zwykłej stali, którą pokrywano chromem dla lepszej ochrony przed korozją. Większość produkowanych obecnie elementów jest również stalowa, ale mowa o stali nierdzewnej, takiej jak np. INOX. To bardzo wytrzymały materiał o stosunkowo niskiej masie i dużej odporności na rdzę, uzyskanej nie poprzez chromowanie, czyli pokrywanie powierzchni, a wysoką zawartość chromu w samym stopie.
Istnieją również modele wyprodukowane z aluminium bądź tytanu, a w ultralekkich kołach karbonowych znajdziesz zintegrowane z obręczami niewymienne szprychy z włókna węglowego. Natrafić można także na odpowiedniki tekstylne (np. z poliuretanu). Choć nie są one zbyt popularne, głównie ze względu na naprawdę wysoką cenę, warto zaznaczyć, że masa szprych tekstylnych jest nawet dwukrotnie niższa niż stalowych.
Szprychy występują w różnych grubościach, mniej więcej od 1,5 do 2 mm, a niektóre – np. do e-bike’ów, czy zjazdów – mają nawet ponad 3 mm średnicy. Te grubsze są zwykle bardziej wytrzymałe i zwiększają sztywność koła. Odporność – mierzona w niutonach na milimetr kwadratowy (N/mm2) – wynosi w szprychach ok. 1300-1500 N/mm2. Trzeba jednak pamiętać, że grube szprychy będą cięższe od cieńszych, oraz że zwiększą opór aerodynamiczny.
Szprychy, choć niepozorne, stanowią nieodłączny i konieczny element koła rowerowego.Ważniejsza od grubości jest długość szprych – musi być idealnie dopasowana do piasty i obręczy. Nadal z powodzeniem znajdziesz szprychy rowerowe w rozmiarze 210 mm, ale trzeba zaznaczyć, że współczesne rozmiary oscylują raczej w okolicy 280-300 mm. Niewłaściwy wymiar tego elementu może skutkować obniżoną wytrzymałością zaplotu oraz szybkim powstawaniem uszkodzeń. Warto dodać, że w przypadku szprych rowerowych rozmiar koła (26, 28, 29 cali) niewiele mówi serwisantowi, który podejmuje się wymiany. Należy zmierzyć samą szprychę i/lub koło od piasty do obręczy.
W doborze całego kompletu szprych rowerowych do koła pomagają internetowe kalkulatory, w które wpisuje się parametry. Najważniejsze w tym przypadku atrybuty to średnice obręczy i kołnierza piasty, a także liczba otworów w obu komponentach. Po uzupełnieniu wszystkich danych wystarczy zazwyczaj kliknąć przycisk „oblicz”, a program wskaże długość zalecanych szprych.
Jeśli złamała się tylko jedna szprycha i chcesz dokonać jej wymiany, wyjmij ją i sprawdź, jak długie masz szprychy rowerowe. Jak zmierzyć ten element? Wystarczy użyć linijki, miarki lub specjalnego przymiaru, takiego jak Park Tool SBC-1. Ponieważ mierzy się samą długość bez zgięcia, linijkę należy dosunąć do główki od spodu. Jeśli szprycha się złamała, uwzględnij odłamany fragment, o ile to możliwe.
Dla pewności pomiaru dokonaj także na kole – między otworami po zepsutej szprysze. Pamiętaj, że wchodziła ona nieco w obręcz – mieści się tam kilka milimetrów szprychy, a długość tę należy uwzględnić w ostatecznym wyniku. Teraz wystarczy kupić taki element, który pasuje kształtem, materiałem oraz zbadanym już rozmiarem. Lepiej, aby nowa szprycha była nieco zbyt długa niż za krótka. Zapas ok. 4 mm jest w porządku.
Jak wymienić szprychę w 10 krokach:
Aby koło było solidnie zbudowane, trzeba wyposażyć je w odpowiednią liczbę szprych rowerowych. Ustalenie ich liczby do montażu jest łatwe – wystarczy policzyć liczbę otworów znajdujących się w obręczy lub piaście (20, 24, 28, 32, 36 lub nawet 48). W każdy otwór musi być zamontowana szprycha dokręcona nyplem.
Istnieje kilka sposobów zaplatania szprych rowerowych – jeśli wymiana dotyczy całego kompletu, masz więc do wyboru wiele rozwiązań. Najpopularniejsze metody to 2, 3 lub 4 krzyże, które zauważysz, patrząc z boku na zaplecione koło. Jeśli szprychy się nie krzyżują, mowa o zaplocie typu słoneczko – znajdziesz je w rowerach torowych lub niektórych szosówkach.
Zaplatanie koła rowerowego – co musisz wiedzieć
Jak zaplatać szprychy rowerowe, aby uzyskać zamierzony efekt? Im więcej krzyży, tym większa sztywność boczna, ale mniejsza w osi góra-dół. Czasami układ jest bardzo fantazyjny (płatek śniegu, kwiatek) – tak zaplatającym koło użytkownikom zależy głównie na estetyce, a dopiero w drugiej kolejności na wytrzymałości komponentu.
Potrójnie cieniowane szprychy DT Swiss Aero Comp II są sztywne, trwałe i aerodynamiczne. Marka ma własny standard wykonania główki (T-head), zbliżony do standardu Straight Pull.Wystarczy delikatnie zaciskać dłonie na szprychach, a w przypadku dużego luzu zwiększyć napięcie, dokręcając nypel. Brzmi prosto, ale w praktyce łatwo o nierówny naciąg – trochę za dużo przy jednej szprysze, trochę za mało przy innej. Właśnie z tego powodu warto czasem zdecydować się na oddanie koła do serwisu. Profesjonalny punkt powinien dysponować odpowiednim sprzętem pozwalającym łatwo i szybko uzyskać równe napięcie szprych rowerowych na całym kole.
Jednym z przydatnych urządzeń profesjonalistów jest centrownica rowerowa, ale śmiało można obyć się bez niej. Pomocny będzie w tym przypadku tensometr do szprych. Jak używać tego przyrządu? Wystarczy odczytać zalecane naprężenie z tabeli, a następnie przykładać tensometr do każdej szprychy i dokręcać nypel, aż naciąg będzie odpowiedni oraz równy w całym komplecie. Co ważne, napompowana opona ma wpływ na odczyt. Jak widzisz, nawet drobny szczegół ma znaczenie dla tak drobnych elementów jak szprychy, dlatego przy badaniu warto postępować zgodnie z instrukcją dodaną do tensometru.